Ponad 150 osób wzięło udział w konferencji „Wyzwania wynikające z rozwoju metod obrazowania medycznego”, która odbyła się 21 kwietnia br. w Aula Magna Pałacu Branickich.
Spotkanie zostało zorganizowane celem podsumowania projektu „Wykorzystywanie nowych metod i narzędzi w kształceniu studentów UMB w zakresie ochrony radiologicznej” (szczegółowe informacje o projekcie w numerze 5/2015 „Medyka Białostockiego”). Ideą przedsięwzięcia było wzmocnienie kształcenia studentów naszej uczelni w zakresie minimalizacji ekspozycji pacjenta na promieniowanie jonizujące. Dlaczego właśnie to zagadnienie jest tak ważne we współczesnej medycynie?
Diagnostyka obrazowa pozwala na ocenę stanu klinicznego pacjenta na podstawie interpretacji uzyskanych obrazów określonych obszarów ciała. Przyjmuje się, że nawet do 70 proc. decyzji medycznych podejmowanych jest na podstawie danych obrazowych. Prelegenci konferencji zwrócili uwagę, że podstawowym wyzwaniem diagnostyki obrazowej jest zapewnienie wysokiej jakości obrazów przy redukcji narażenia pacjenta i personelu na negatywne czynniki fizyczne oraz bezpieczeństwo i długoterminowa archiwizacja danych medycznych.
Efektywność diagnostyki związana jest zawsze z jakością uzyskiwanych obrazów. Profesor Urszula Łebkowska podkreśliła, że kierunkiem rozwoju pozytonowej tomografii emisyjnej (PET) w tym zakresie jest zapewnienie fuzji obrazów w urządzeniach hybrydowych. Obrazowanie hybrydowe pozwala na łączenie map rozkładu znacznika (dane metaboliczne) z informacją anatomiczną (dane morfologiczne) pozyskiwaną z obrazowania rezonansem magnetycznym (MR) lub tomografią komputerową (TK). Natomiast w dzisiejszej diagnostyce opartej o zastosowanie promieniowania rentgenowskiego, gdzie zaczynają w wyposażeniu dominować aparaty cyfrowe trzeba zwrócić uwagę, że bardzo dobra jakość obrazów to wysoka dawka pochłonięta przez pacjenta. Stąd filozofią współczesnej rentgenodiagnostyki (RTG) jest optymalizacja - zapewnienie jakości radiogramów przy optymalnej dawce promieniowania, na jaką narażona jest osoba badana - o czym opowiedziała magister Ewa Pasieka.
Aspekt bezpieczeństwa jest szczególnie ważny podczas badania rezonansem magnetycznym. Mimo, że nie ma tu działania promieniowania jonizującego to pacjent może doznać szkody związanej z rozgrzaniem implantowanych metalowych stentów, filtrów, czy protez. „W tym wypadku ważna jest uważna kwalifikacja chorych do badań MR i wysoka świadomość personelu w zakresie realności zagrożeń” - pouczała doktor Jolanta Karpowicz. Na aspekt prawidłowej kwalifikacji zwróciła uwagę także lekarz radiolog Katarzyna Rutka. Pani doktor przypomniała główną zasadę skierowania pacjenta na badanie z użyciem promieniowania jonizującego - „zawsze po wyczerpaniu możliwości diagnostycznych, gdzie nie ma ryzyka radiacyjnego”.
Współczesne obrazy medyczne to w dużej mierze dane cyfrowe. Ucyfrowienie aparatów rentgenowskich przynosi realną korzyść - wykluczenie narażenia środowiska naturalnego na niebezpieczeństwo skażenia kanalizacji, wód gruntowych i cieków wodnych preparatami do obróbki chemicznej radiogramów. Jednak ucyfrowienie niesie ze sobą nowe wyzwania w ochronie zdrowia. Dane cyfrowe muszą być odpowiednio zabezpieczone. Obrazy medyczne stanowią tzw. dane wrażliwe, gdyż niosą informacje o zdrowiu i chorobie danego pacjenta, który może być łatwo identyfikowany na podstawie personaliów. Inżynier Ryszard Kowski zwrócił uwagę, że znajomość zasad bezpieczeństwa przechowywania informacji cyfrowej jest równie ważna, jak i świadomość minimalizacji ryzyka czynników szkodliwych podczas ich uzyskiwania.
Podsumowując - wyzwaniem współczesnej diagnostyki obrazowej jest jakość i bezpieczeństwo, ale także i wykwalifikowany personel ochrony zdrowia. Stąd niezmiernie ważne jest, aby studenci Wydziału Lekarskiego i Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku mieli znaczną wiedzę w zakresie ochrony radiologicznej oraz zachowania zasad bezpieczeństwa w polu elektromagnetycznym. W przyszłej pracy zawodowej, wykonując różne czynności przynależne ich kompetencjom, powinni zawsze mieć wspólny cel - ocenę kliniczną pacjenta przy minimalizacji jego narażenia na negatywne czynniki fizyczne.
mgr Ewa Pasieka
wykładowca, Zakład Radiologii UMB
