Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Szczegółowy rozkład zajęć.
  • 08.02.2023 Zakład Fizjologii i Patofizjologii Doświadczalnej

    Szczegółowy rozkład zajęć

     

    Ćwiczenie 1.

    Temat: Fizjologia komórki nerwowej. Synapsa.

    1. Zapoznanie się z regulaminem pracowni studenckiej – wdrożenie zasad BHP.

    2. Przedstawienie regulaminu uczestnictwa w zajęciach i zaliczenia przedmiotu Fizjologia z anatomią.

    3. Struktura anatomiczna komórki nerwowej.

    4. Transport aksonalny (ortodormowy, antydromowy).

    5. Jonowe podstawy potencjału spoczynkowego (rola ATP-azy, rozkład jonów po obu stronach błony).

    6. Przebieg i jonowe podstawy potencjału czynnościowego (schemat potencjału czynnościowego, fazy, przepływ jonów przez błonę, okresy refrakcji).

    7. Bodziec - definicja i rodzaje. Pobudliwość, próg pobudliwości - definicja.

    8. Potencjał czynnościowy a zmiany pobudliwości komórki. Prawo „wszystko albo nic”.

    9. Mechanizm przewodzenia impulsu wzdłuż aksonu (ciągłe, skokowe).

    10. Rodzaje i funkcje komórek glejowych (astrocyty, oligodendrocyty, kom. Schwanna, ependymocyty, mikroglej).

    11. Definicja i rodzaje synaps (elektryczna i chemiczna). Różnice miedzy synapsą chemiczną i elektryczną.

    12. Elementy wchodzące w skład synapsy chemicznej (schemat synapsy).

    13. Etapy przekazywania informacji nerwowej pomiędzy komórkami (sprzężenie elektrowydzielnicze).

    14. Neuroprzekaźniki (mediatory): definicja i rodzaje (pobudzające i hamujące).

    15. Jonowe podstawy EPSP i IPSP. Porównanie miejscowych błonowych potencjałów EPSP i IPSP z potencjałem czynnościowym.

    16. Sumowanie w czasie i przestrzeni.

    Część praktyczna

    Komputerowa symulacja procesów fizjologicznych zachodzących w komórce nerwowej.

     

    Ćwiczenie 2.

    Temat: Fizjologia mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego.

    1. Budowa ogólna i submikroskopowa mięśni szkieletowych poprzecznie prążkowanych.

    2. Sarkomer – budowa, schemat, rola.

    3. Miofilament lekki i ciężki – budowa, funkcje.

    4. Triada mięśniowa – budowa, funkcje. Układ sarkotubularny.

    5. Złącze nerwowo-mięśniowe, sprzężenie elektro-wydzielnicze (synteza i degradacja acetylocholiny, charakterystyka receptora nikotynowego).

    6. Potencjał płytki końcowej (EPP) – porównanie z potencjałem czynnościowym.

    7. Sprzężenie elektro-mechaniczne (rola kanałów rianodynowych, receptorów dihydropirydynowych, kalcysekwestryny i jonów wapnia).

    8. Molekularny mechanizm skurczu mięśni poprzecznie prążkowanych. Ślizgowa teoria skurczu Huxley’a.

    9. Rodzaj skurczu: izotoniczny, izometryczny, auksotoniczny, pojedynczy, tężcowy zupełny, tężcowy niezupełny.

    10. Czynniki wpływające na siłę skurczu mięśnia.

    11. Energetyka skurczu mięśnia.

    12. Mięśnie gładkie: budowa, podział, mechanizm skurczu (rola kinazy lekkich łańcuchów miozyny i kalmoduliny).

    13. Czynniki pobudzające skurcz mięśni gładkich.

    14. Mięsień sercowy, charakterystyczne cechy komórek mięśnia sercowego.

    15. Porównanie cech komórek mięśni gładkich, szkieletowych i mięśnia sercowego.

    Część praktyczna:

    1. Komputerowa symulacja procesów fizjologicznych w mięśniu szkieletowym.

    Link do tabeli z klasyfikacją mięśni:

    /photo/pliki/WF_jednostki/zaklad-fizjologii-doswiadczalnej/fizjologia/miesnie_-_2015.doc

     

    Ćwiczenie 3.

    Temat: Fizjologia receptorów.

    1. Różnice pomiędzy układem swoistym a układem nieswoistym.

    2. Fizjologia receptorów: definicja receptorów, bodziec adekwatny, potencjał generujący, podział receptorów (wg Sheringtona i typu energii), adaptacja receptorów

    3. Kodowanie intensywności, lokalizacji i jakości bodźca.

    4. Fizjologia czucia:

    a) bólu (obrona mięśniowa, ból odniesienia)

    b) smaku (budowa języka, korowy ośrodek smaku)

    c) węchu (budowa nosa, korowy ośrodek węchu)

    d) słuchu (budowa ucha, proces słyszenia, korowy ośrodek słuchu)

    e) wzroku (budowa oka, proces widzenia, korowy ośrodek wzroku)

    f) równowagi (budowa błędnika, ocena położenia ciała)

    Część praktyczna:

    1. Badanie ostrości wzroku u człowieka.

    2. Stwierdzenie plamki ślepej Mariotte’a w oku ludzkim.

    3. Badanie krzywizny rogówki przy pomocy keratoskopu Placida.

    4. Testy słuchowe przy użyciu widełek stroikowych (próby: Webera, Rinnego, Schwabacha)

    5. Złudzenia optyczne

     

    Ćwiczenia 4.

    Temat: Regulacja postawy i ruchów ciała i autonomiczny układ nerwowy.

    1. Podstawy anatomiczne ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

    2.Definicja i składowe łuku odruchowego. Rodzaje odruchów.

    3.Struktura i funkcje wrzecionka nerwowo – mięśniowego.

    4.Odruch na rozciąganie. Odwrócony odruch na rozciąganie. Odruch zginania.

    5.Poziomy integracji czynności ruchowych.

    6.Skład i funkcje układu piramidowego, układu ruchowego podkorowego (pozapiramidowego) i móżdżku.

    7.Struktura i funkcje układu siatkowatego.

    8.Funkcje i podział autonomicznego układu nerwowego (AUN):

    a.współczulny układ nerwowy

    b.przywspółczulny układ nerwowy

    9.Transmitery i kotransmitery części współczulnej i części przywspółczulnej.

    10.Receptory AUN.

    11.Efekty pobudzenia części współczulnej i przywspółczulnej.

    Część praktyczna:

    1. Badanie odruchów fizjologicznych u człowieka przy użyciu młoteczków neurologicznych.

    2. Komputerowa symulacja procesów fizjologicznych zachodzących w OUN i AUN.

     

    Ćwiczenia 5.

    Krew – osocze i elementy morfotyczne. Krzepnięcie krwi.

    1. Skład krwi (elementy morfotyczne+osocze=krew)

    2. Funkcja krwi [czynność hydrodynamiczna – utrzymanie izowolemii (utrzymywanie stałej objętości przestrzeni wodnych w organizmie, wyrównanie ciśnienia osmotycznego (izoosmia), utrzymanie stężenia jonów H+ (izohydria), utrzymanie stałego środowiska wewnętrznego, udział w mechanizmach obronnych ustroju; transport witamin i hormonów; regulacja temperatury ciała, oddychanie, odżywianie]

    3. Elementy morfotyczne (podział i funkcja, procentowy udział)

    4. Badanie krwi.

    a) Pojęcia: osocze, surowica hematokryt, hemoglobina, RBC, WBC, MCH, MCHC.

    b) wartości prawidłowe erytrocytów, hemoglobiny, krwinek białych, płytek krwi, hematokrytu

    5. Białka krwi, podział i funkcja:

    a) albuminy - 55%

    - ciśnienie onkotyczne

    - miejsce wiązania leków; t1/2

    b) globuliny - 40-50%

    - b globuliny (izoaglutyniny),

    - γ globuliny (przeciwciała),

    c) fibrynogen - 6%

    6. Lipidy osocza:

    - ogólna zawartość – 5 - 9 g/L;

    - skład:

    • tłuszcze obojętne

    • fosfolipidy,

    • kwasy tłuszczowe,

    • cholesterol całkowity 3,5 – 6,5 mmol/l (150-200 mg%)

                    lipoproteiny – tłuszcze związane z białkami:

    • HDL – o dużej gęstości: 50% białek i niewiele lipidów;

    • LDL – o małej gęstości: niewiele TG, ale b. dużo cholesterolu;

    • VLDL – o bardzo małej gęstości: dużo TG i umiarkowana ilość cholesterolu i fosfolipidów

    Ryzyko miażdżycy zmniejszenie stężenia HDL zwiększenie LDL

    -Chylomikrony – transport tłuszczy egzogennych

    -VLDL, LDL, HDL - transport tłuszczy endogennych

    -VLDL - dostarczenie triacyloglicerole do tk.,

    -LDL – dostarczenie cholesterolu do tk.,

    -HDL–usuwanie nadmiaru cholesterolu z tk. i oddawanie go do wątroby → kw. Żółciowe

    7. Pojęcie i miejsce hematopoezy. Szpik kostny (rodzaje, rola w hematopoezie). Erytropoeza, czynniki pobudzające erytropoezę, rola erytropoetyny)

    8. Erytrocyty: formy rozwojowe, budowa, funkcja, jak zachowują się w roztworach izo-hipo-oraz hipertonicznych?

    9. Hemoglobina. Budowa, rodzaje (embrionalna, płodowa, u dorosłych- HbF, HbA- jakie łańcuchy w nich występują?). Proces utlenowania hemoglobiny. Pojęcie oksyhemoglobiny, karbaminohemoglobiny, karboksyhemoglobiny).

    10. Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny (wykres, opis wykresu oraz przesunięcie krzywej w prawo i lewo. Czynniki zmniejszające oraz zwiększające powinowactwo hemoglobiny do tlenu. 7. Wymiana gazowa. Losy CO2 we krwi. Pojęcie oddychania wewnętrznego i zewnętrznego.

    8. Przemiany żelaza w ustroju:

    -wchłanianie – receptory transferynowe – powierzchniowe białka znajdujące się we wszystkich komórkach; funkcja – wiązanie żelaza w środowisku zewnątrzkomórkowym i przenoszenie do wnętrza komórki;

    -transport – białko transferyna (Fe3+);

    -magazyn żelaza – białko ferrytyna (Fe3+); - występuje głównie w komórkach wątroby, śledziony, szpiku, enterocytach przewodu pokarmowego.

    9. Obrót żelaza we krwi oraz jego odzyskiwanie.

    10. Hemostaza jako zespół mechanizmów zapewniających płynność krwi krążącej, zdolność do tamowania wypływu krwi z naczyń krwionośnych przy ich uszkodzeniu.

    11. Podstawowe składniki hemostazy: naczynie krwionośne, płytki krwi, białka układu krzepnięcia, inhibitory i białka układu fibrynolitycznego.

    12. Podstawowe procesy hemostazy: pierwotna hemostaza (reakcja naczyniowa), krzepnięcie, fibrynoliza.

    13. Trombocyty. Powstawanie i funkcja.

    14. Reakcja naczyniowa (skurcz naczynia i zmieniona powierzchnia śródbłonka→adhezja i agregacja płytek→tworzenie czopa płytkowego oraz uwalnianie ziarnistości: ADP, tromboksan, 5-HT, katecholaminy→skurcz naczynia).

    15. Czynniki wpływające na agregację: aktywatory-trombina, kolagen, PAF, ADP, 5-HT, VP, TXA2; inhibitory: PGI2, PGD2, adenozyna, NO.

    16. Układ wewnątrzpochodny i zewnątrzpochodny –kolejne etapy kaskady (czynniki biorące udział)

    17. Fibrynoliza. Etapy, enzymy, aktywatory i inhibitory plazminogenu (t-PA, u-PA, PAI-1, PAI-2.

    18. Rola witaminy K w procesach krzepnięcia.

     

    Ćwiczenie 6.

    Temat: Układ krążenia cz. I. Serce.

    1. Podstawy anatomiczne budowy serca.

    2. Elektrofizjologia serca

    - mechanizm potencjału spoczynkowego i czynnościowego

    - cykl pobudliwości mięśnia sercowego

    - czynniki wpływające na szybkość i amplitudę potencjału czynnościowego.

    3.B udowa i funkcja układu bodźco-przewodzącego:

    - różnice pomiędzy komórkami układu bodźco-przewodzącymi a komórkami roboczymi mięśnia sercowego

    - prędkość przewodzenia w układzie bodźco-przewodzącym.

    4. Elektrokardiografia (EKG):

    - zasady zapisu EKG, trójkąt Einthovena

    - odprowadzenie w EKG: jedno-, dwubiegunowego, przedsercowe

    - elementy zapisu EKG: załamek odcinek, odstęp.

    5. Sprzężenie elektromechaniczne mięśnia sercowego; różnice z mięśniem szkieletowym.

    6. Czynniki wpływające na siłę skurczu mięśnia sercowego.

    7. Unerwienie serca.

    8. Hemodynamiczny cykl pracy serca.

    9. Definicja objętości wyrzutowej serca, objętości późnorozkurczowej, frakcji wyrzutu, pojemności minutowej. Czynniki wpływające na pojemność minutową serca.

    10. Obciążenie wstępne, obciążenie następcze.

    11. Tony serca.

    Część praktyczna:

    1.Symulacja komputerowa procesów fizjologicznych zachodzących w mięśniu sercowym.

     

    Ćwiczenie 7.

    Temat: Układ krążenia cz. II. Regulacja funkcji układu krążenia.

    1. Krążenie duże i małe.

    2. Krążenie wieńcowe

    3. Czynniki wpływające na opór przepływu krwi.

    4. Czynnościowa charakterystyka naczyń krwionośnych dużego krążenia.

    5. Zasady ciągłości przepływu krwi.

    6. Definicja i czynniki modulujące ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe, chwilowe, średnie, ciśnienie tętna.

    7. Podstawy hemodynamiki krążenia krwi.

    8. Budowa i podział naczyń krwionośnych:

    9. Mikrokrążenie: budowa i funkcje.

    10. Budowa i rodzaje naczyń włosowatych – mechanizmy wymiany.

    11. Czynniki wpływające na ciśnienie tętnicze krwi.

    12. Krążenie żylne.

    a. mechanizmy napędzające krążenie żylne;

    b. ciśnienie żylne;

    Regulacja funkcji układu krążenia.

    1. Unerwienie naczyń krwionośnych.

    2. Zadania i główne mechanizmy regulacji układu krążenia.

    3. Napięcie bierne i czynne naczyń krwionośnych.

    4. Zadania i mechanizmy autoregulacji.

    5. Odruch z baroreceptorów – mechanizm i funkcja.

    6. Czynniki kurczące i rozszerzające naczynia krwionośne.

    7. Rola śródbłonka naczyniowego

     

    Część praktyczna:

    1. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.

     

    Ćwiczenie 8.

    Powtórzenie materiału. KOLOKWIUM I.

     

    Ćwiczenie 9.

    Temat: Mechanika oddychania. Regulacja oddychania.

    1. Podstawy anatomiczne górnych i dolnych dróg oddechowych.

    2. Funkcje układu oddechowego.

    3. Biomechanika oddychania; wdech, wydech, mięśnie oddechowe.

    4. Ciśnienie warunkujące przepływ gazów w układzie oddechowym.

    5. Geneza ujemnego ciśnienia w klatce piersiowej.

    6. Napięcie powierzchniowe pęcherzyków płucnych.

    7. Znaczenie fizjologiczne surfaktantu.

    8. Czynniki wpływające na wielkość oporu dróg oddechowych z uwzględnieniem promienia oskrzeli.

    9.Przestrzeń nieużyteczna anatomiczna i fizjologiczna.

    10. Objętości i pojemności płuc.

    11. Wymiana gazowa w płucach.

    12. Regulacja funkcji układu oddechowego przez AUN i NANC.

    13. Generowanie rytmu oddechowego.

    14. Ośrodki oddechowe rdzenia przedłużonego.

    15. Ośrodki oddechowe mostu.

    16. Receptory dróg oddechowych i tkanki płucnej:

    a. mechanoreceptory wolno adaptujące się (SAR)

    b. mechanoreceptory szybko adaptujące się (RAR)

    c. receptory oskrzelowe C niezmienilizowane

    d. receptory okołokapilarne J

    17. Chemiczna regulacja oddychania.

    a. chemoreceptory ośrodkowe

    b. chemoreceptory obwodowe

    Część praktyczna:

    1. Spirometria - nieinwazyjne badanie pozwalające ocenić pracę płuc oraz ich pojemność;

    2. Badanie PEF czyli maksymalnego przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas maksymalnie natężonego wydechu;

    3. Symulacja komputerowa procesów fizjologicznych zachodzących w układzie oddechowym.

     

    Ćwiczenie 10.

    Temat: Fizjologia układu moczowego. Równowaga wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa.

    1. Funkcje nerki.

    2. Budowa i funkcje nefronu.

    3. Przepływ krwi przez nerki i jego autoregulacja.

    4. Aparat przykłębuszkowy.

    5. Tworzenie moczu: wchłanianie zwrotne, sekrecja kanalikowa, filtracja kłębuszkowa.

    6. Klirens nerkowy (inuliny, PAH, mocznika, glukozy).

    7. Transport kanalikowy glukozy, próg nerkowy dla glukozy.

    8. Mechanizm zagęszczania i rozcieńczania moczu.

    9. Przestrzenie wodne organizmu.

    10. Bilans wodny organizmu.

    11. Skład elektrolitowy płynów ustrojowych i jego regulacja.

    12. Ogólnoustrojowe czynniki zaangażowane w regulację gospodarki wodno-elektrolitowej.

    13. Znaczenie stałego pH dla organizmu.

    14. Procesy umożliwiające utrzymanie pH w stałych granicach.

    15. Źródła jonów H+.

    16. Metaboliczne źródła zasad.

    17. Układy buforowe ustroju.

    a/ bufory krwi, b/ bufory tkankowe.

    18. Bufor wodorowęglanowy.

    19. Znaczenie płuc w utrzymaniu równowagi kwasowo – zasadowej.

    20. Funkcja nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo – zasadowej.

    Część praktyczna:

    1. Pomiar nawodnienia skóry przy użyciu miernika wilgotności używanego m.in. w kosmetologii.

    2. Komputerowa symulacja procesów fizjologicznych dotycząca gospodarki wodno-elektrolitowej i procesów fizjologicznych zachodzących w nerce.

     

     

     

    Ćwiczenie 11.

    Temat: Fizjologia przewodu pokarmowego.

    1. Struktura anatomiczna ściany przewodu pokarmowego.

    2. Tkanka tłuszczowa – jako gruczoł wydzielania wewnętrznego.

    3. Unerwienie przewodu pokarmowego.

    4. Odruchy przewodu pokarmowego: długie i odruchy własne.

    5. Aktywność elektryczna przewodu pokarmowego.

    6. Motoryka.

    7. Hormony przewodu pokarmowego:

    8. Czynności poszczególnych części przewodu pokarmowego.

    a. funkcja żucia; b. funkcje i regulacja wydzielania śliny

    9. Żołądek:

    a. funkcje, wydzielanie; b. komórki wydzielnicze żołądka;

    c. funkcja HCl, mechanizm wydzielania HCl .

    10. Wydzielanie trzustkowe.

    a. budowa, ukrwienie i unerwienie trzustki

    b. skład i funkcje soku trzustkowego;

    c. enzymy trzustkowe;

    d. regulacja wydzielania soku trzustkowego.

    11. Wątroba – rola.

    12. Trawienie i wchłanianie w przewodzie pokarmowym

    a. węglowodanów, białek i tłuszczów

    b. rola soli żółciowych w trawieniu tłuszczy.

    Część praktyczna:

    1. Pomiar zawartości tkanki tłuszczowej przy użyciu wyspecjalizowanego analizatora.

    2. Pomiar grubości fałdu skórno-tłuszczowego przy użyciu fałdomierza.

     

    Ćwiczenie 12.

    Temat: Fizjologia gruczołów wydzielania wewnętrznego cz.I.

    1. Wzajemne powiązanie pomiędzy układem nerwowym i wydzielania wewnętrznego w utrzymaniu homeostazy.

    2. Definicja hormonu oraz klasyfikacja hormonów z uwzględnieniem: miejsca i zakresu działania, budowy chemicznej.

    3. Mechanizm działania hormonów peptydowych, aminokwasowych, steroidowych.

    4. Oś podwzgórzowo-przysadkowa.

    5. Hormony podwzgórzowe.

    6. Przysadkowy układ wrotny.

    7. Kontrola wydzielania dokrewnego: nerwowa, hormonalna, metaboliczna.

    8. Pętla sprzężenia zwrotnego.

    9. Hormony tylnego płata przysadki mózgowej.

    10. Hormony przedniego płata przysadki mózgowej: wydzielanie, mechanizm działania. Budowa gruczołu tarczowego.

    11. Hormony tarczycy.

    a. wytwarzanie, gromadzenie, uwalnianie, katabolizm;

    b. czynność hormonów tarczycy;

    c. regulacja wydzielania hormonów tarczycy.

    12. Budowa wewnątrzwydzielniczej części trzustki.

    13. Komórkowy mechanizm działania insuliny

    a. receptor insulinowy;

    b. wpływ glukozy na wydzielanie insuliny.

    14. Glukagon

    a. kontrola wydzielania;

    b. wpływy glukagonu.

     

    Ćwiczenie 13.

    Temat: Fizjologia gruczołów wydzielania wewnętrznego cz. II. Podstawy wysiłku fizycznego.

    1. Funkcja wapnia w procesach fizjologicznych.

    2. Rozmieszczenie wapnia w osoczu i w kościach.

    3. Rola fosforu.

    4. Parathormon i kalcytonina: regulacja wydzielania, działanie, efekty działania.

    5. Witamina D: biosynteza, mechanizm działania i funkcje.

    6. Hormony kory i rdzenia nadnerczy.

    7. Układ rozrodczy męski:

    - budowa zewnętrznych i wewnętrznych narządów płciowych, funkcja jądra, funkcja komórek Sertoliego i komórek Leydiga. Hormony jąder.

    8. Regulacja wytwarzania hormonów płciowych męskich.

    9. Fizjologiczne skutki działania androgenów.

    10. Układ rozrodczy żeński.

    - budowa narządów płciowych: jajnika, jajowodu, macicy, pochwy, cykl miesiączkowy, cykl jajnikowy, cykl maciczny.

    11. Hormony jajnika.

    12. Neuroendokrynna kontrola czynności jajnika: faza przedowulacyjna, owulacyjna, poowulacyjna.

    13. Funkcja estrogenów i progesteronu.

    14. Hormony łożyska.

    Fizjologia wysiłku fizycznego.

    1. Klasyfikacja wysiłku.

    2. Koszt energetyczny wysiłków.

    3. Źródła energii do pracy mięśniowej i metabolizm wysiłkowy.

    4. Wskaźnik wydolności fizycznej – maksymalne pochłanianie tlenu przez organizm.

    Część praktyczna:

    1. Symulacja komputerowa procesów fizjologicznych dotycząca hormonów.

    2. Ocena wpływu wysiłku fizycznego na pracę serca i rytm oddechowy.

     

    Ćwiczenie 14.

    Temat: Powtórzenie przerobionego materiału. KOLOKWIUM II.

     

    Ćwiczenie 15.

    Temat: Powtórzenie części praktycznej ćwiczeń. Zastosowanie fizjologii w pracy diagnosty laboratoryjnego.

    1. Morfologia krwi.

    2. Badanie ogólne moczu.

    3. Płyn mózgowo-rdzeniowy.

    4. Bilirubina wolna i związana.

    5. Lipidogram.

    6. Hiperglikemia - wskaźniki. Krzywa cukrowa.

    7. Hormony tarczycy i przeciwciała przeciwko tyreoperoksydazie i tyreoglobulinie.

    8. Ocena funkcji układu krzepnięcia (PT - czas protrombinowy, TT - czas trombinowy, stężenie fibrynogenu, APTT - czas częściowej tromboplastyny po aktywacji, dawniej czas kaolinowo-fefalinowy, czas krwawienia, czas okluzji czy stężenie D-dimerów).

    9. Hormony ciążowe.

    10. Poziom witaminy D3.

    11. Gazometria.

    12. Kreatynina w moczu i we krwi.

    13. Enzymy wątrobowe.

    14. Laboratoryjna ocena zdrowia serca.

    15. Serologia.

    16 Parametry krytyczne.