W drugiej połowie listopada ruszają ponowne badania białostoczan w ramach programu Białystok PLUS, realizowanego przez Ośrodek Badań Populacyjnych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. W pierwszym naborze, trwającym od 2018 roku przebadano ponad 3200 osób, które pozytywnie odpowiedziały na zaproszenie naukowców i zgłosiły się na badania. Jeszcze w najbliższym czasie listy z zaproszeniem do programu zostaną wysłane do 800 nowo wylosowanych osób w wieku od 20 do 80 lat. Naukowcy Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku dzisiaj (30 października 2024r.) na konferencji prasowej zapraszali na badania i do kontaktu z Ośrodkiem. Dzięki programowi Białystok PLUS pacjenci otrzymają pakiet szczegółowych badań i konsultację wyników z lekarzem, a Uczelnia będzie mogła prowadzić szerokie unikalne badania stanu zdrowia białostoczan, i szerzej mieszkańców polskich miast. To pozwoli na wcześniejszą reakcję na niepożądane zjawiska i przygotowanie programów profilaktycznych oraz edukacyjnych.
Program Białystok Plus
Białystok PLUS to projekt naukowy UMB, który Uczelnia tworzy we współpracy z Urzędem Miejskim w Białymstoku oraz Urzędem Marszałkowskim Województwa Podlaskiego. W ramach projektu UMB ściśle współpracuje także naukowcami z Uniwersytetu w Białymstoku, w szczególności z Wydziałem Socjologii.
Program Białystok PLUS trwa od 6 lat. Pierwsze zaproszenia wysłano mieszkańcom w 2018 roku. To największe długoterminowe badanie stanu zdrowia populacji miejskiej. Do tej pory w ramach tego projektu Uniwersytet Medyczny w Białymstoku skierował zaproszenie do blisko 10 tys. mieszkańców miasta do udziału w unikalnym w skali Polski badaniu, którego celem jest ocena stanu zdrowia mieszkańców oraz zbadanie wpływu różnorodnych czynników na rozwój chorób przewlekłych. Losowo wybierane były osoby w wieku między 20 a 80 rokiem życia, które po zgłoszeniu się do Ośrodka Badań Populacyjnych UMB, zostały poddane bezpłatnym nowoczesnym badaniom diagnostycznym, w tym: specjalistycznym badaniom krwi, obrazowaniu całego ciała metodą rezonansu magnetycznego, badaniu funkcji płuc i serca czy wybranym badaniom USG.
Celem projektu Białystok PLUS jest poznanie rzeczywistego stanu zdrowia mieszkańców Białegostoku, dokładne zrozumienie czynników ryzyka wywołujących choroby, a dzięki temu możliwość oszacowania potrzeb i problemów zdrowotnych nie tylko białostoczan, ale także ogólnopolskiej populacji w przyszłości.
Nie ignoruj listu z zaproszeniem
To badanie bezprecedensowe w skali całego kraju, również w Europie. Na zaproszenie odpowiedziało i badaniom poddało się do dziś około 3 200 osób, lecz wciąż czekamy na odpowiedzi tych, którzy otrzymali listy, a którzy jeszcze nie zdecydowali na kontakt z nami. Serdeczne zapraszam do zgłoszeń – zachęcał dzisiaj prof. Karol Kamiński, Prorektor ds. medycyny prewencyjnej i otwartej nauki Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, dyrektor Ośrodka Badań Populacyjnych UMB.
Zaproszenie do udziału w badaniu Białystok PLUS jest wysyłane wyłącznie za pośrednictwem tradycyjnej poczty. W kopercie sygnowanej logotypem miasta, badania Białystok PLUS oraz pieczęcią Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku znajduje się spersonalizowany list z zaproszeniem do udziału w badaniu, informacją o rodzaju wykonywanych na miejscu badań oraz danymi do kontaktu w celu umówienia dogodnego terminu badania. Wystarczy zadzwonić pod wskazany w liście numer telefonu i zgłosić swój udział. Reszta procesu odbywa się niezwykle sprawnie.
Po umówieniu terminu, spotykamy się rano w Ośrodku Badań Populacyjnych UMB przy ul. Waszyngtona 15B w Białymstoku. Na wizytę należy przeznaczyć ok 7 - 8 godzin. Wydaje się, że to dużo, lecz to kilkadziesiąt kompleksowych badań przeprowadzonych w jednym miejscu, w bardzo komfortowych warunkach, bez kolejek i tylko jednego dnia. Niektórzy pacjenci po wizycie u nas mówią, że to doświadczenie było jak „zdrowotne spa”, bo rzeczywiście dokładamy wszelkich starań, żeby tak się stało. Nie spieszymy się, pacjenci mają przerwy między badaniami, zapewniony posiłek. Cała procedura przebiega spokojnie i niezwykle sprawnie, i bez kolejek – mówi dr Marlena Dubatówka, koordynatorka badań Ośrodka Badań Populacyjnych UMB.
Dr hab. Małgorzata Chlabicz z Ośrodka wskazuje, co dzieje się po przeprowadzeniu badania: Kilka tygodni po badaniu, umawiamy się z pacjentami na konsultację telefoniczną z lekarzem, który omawia wyniki, na podstawie których sugeruje np. wizytę w specjalistycznych poradniach w celu pogłębienia diagnostyki lub podjęcia leczenia. Wskazujemy na te parametry uzyskanych wyników, które powinny być pogłębione, przedyskutowane z lekarzem rodzinnym lub lekarzem specjalistą. Pacjenci otrzymują również komplet wyników pocztą lub mogą odebrać je osobiście w Ośrodku.
Rusza wysyłka zaproszeń na badanie porównawcze
Już za kilka tygodni rozpoczyna się kluczowa z perspektywy oceny epidemiologii chorób białostoczan faza badania – powtórne pomiary i badania uczestników projektu (tzw. follow-up). Uczestnicy, którzy pojawili się w Ośrodku Badań Populacyjnych UMB ponad 5 lat temu (w 2018 roku), zostaną zaproszeni do ponownego udziału w badaniu i – tak jak wcześniej – otrzymają pełną ocenę swojego stanu zdrowia.
Każdy z uczestników otrzyma takie zaproszenie w odpowiednim czasie, tj. ok. 5,5 roku od pierwszej wizyty – informuje dr Paweł Sowa z Ośrodka Badań Populacyjnych.
Impakt społeczny: diagnoza stanu zdrowia mieszkańców Białegostoku AD 2024
W ostatnim czasie wyniki projektu Białystok PLUS posłużyły przygotowaniu raportu zleconego przez Urząd Miejski w Białymstoku pt. „Diagnoza stanu zdrowia mieszkańców Białegostoku”.
W Białystok PLUS zawsze stawialiśmy nie tylko na badania naukowe, ale też na użyteczność społeczną – mówi dr Sowa. Dlatego na prośbę Urzędu Miejskiego w Białymstoku zrobiliśmy dość rozbudowanie podsumowanie chorobowości i stanu zdrowia mieszkańców Białegostoku, gdzie pokazaliśmy pewien istotny problem, a mianowicie choroby nowo rozpoznane, nieuświadomione wcześniej wśród mieszkańców naszego miasta. Na tej liście są m.in.: hipercholesterolemia, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy zaburzenia hormonów tarczycy. Pełny raport zostanie wkrótce zaprezentowany przez władze miasta. Natomiast już dziś jest to pewne wskazanie do profilaktyki – sposobu życia, odżywiania się, większej aktywności fizycznej.
Medycy i socjolodzy razem
Społeczny aspekt badania Białystok PLUS chce wspierać również Uniwersytet w Białymstoku, który zadeklarował chęć udziału w projekcie od strony badań socjologicznych.
Koledzy medycy skrupulatnie diagnozują pacjenta w środku, my poszukamy przyczyn zachorowalności na zewnątrz – w jego otoczeniu, w stylu życia. W naszej ocenie potrzebne jest poznanie pełnego obrazu – społecznego, środowiskowego, choćby tego jak determinuje nasze zdrowie sytuacja materialna, więzi społeczne czy relacje z bliskimi, aby móc pogłębić odpowiedzi na pytania, co może wpływać na występowanie danych jednostek chorobowych w społeczeństwie – przekonuje dr Łukasz Kiszkiel, Prodziekan ds. rozwoju i współpracy z otoczeniem Wydziału Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku.
Prodziekan UwB uważa, że poznanie uwarunkowań społecznych pozwoli wdrożyć odpowiednie polityki zdrowotne, a współpraca z miastem umożliwi np. organizację kampanii społecznych skierowanych do określonych grup, uświadamiających o ryzykach związanych z różnymi stylami życia. Mamy nadzieję, że te działania przyczynią się do spowolnienia rozwoju niektórych chorób, a w konsekwencji do poprawy jakości życia mieszkańców – dodaje dr Kiszkiel.
*Badanie Białystok PLUS jest jedynym w Polsce tak szerokim projektem oceniającym w czasie stan zdrowia populacji miejskiej. Dzięki temu badaniu w mieście będzie można zaprojektować programy profilaktyczne, odpowiadające rzeczywistym problemom zdrowotnym mieszkańców, również wyprzedzające niepożądane zdarzenia, które na razie nie nastąpiły, choć rozprzestrzenienie czynników ryzyka wskazuje na ich wysokie prawdopodobieństwo w przyszłości. Rola Białystok PLUS to także oddziaływanie społeczne, uczestnictwo w strategicznej edukacji zdrowotnej lokalnej społeczności. Chcemy aby w przyszłości dzięki wspólnemu zaangażowaniu w rozwój projektu Białystok PLUS możliwe było postrzeganie Białegostoku jako najzdrowszego miasta Europy.