Dr hab. n. med. Ewelina Piktel, z Samodzielnej Pracowni Nanomedycyny Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, otrzymała grant SONATA 20 finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki. Na realizację projektu, który koncentruje się na opracowaniu nowych metod leczenia raka szyjki macicy wywołanego przez wirus HPV przyznano środki w wysokości 1 998 378 złotych.
Projekt koncentruje się na opracowaniu nowych metod leczenia raka szyjki macicy. W Europie nowotwór ten jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów z powodu chorób nowotworowych wśród kobiet w wieku 15–44 lat. Spośród wielu czynników ryzyka, za najistotniejsze klinicznie uznaje się zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). W ostatnich latach coraz większym zainteresowaniem cieszą się tzw. inhibitory deacetylazy histonowej (HDACi), czyli czynniki wpływające na to, jak komórki „czytają” informacje zapisane w DNA. Niektóre z tych substancji zostały już zatwierdzone przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) jako leki przeciwnowotworowe. Badania pokazują, że inhibitory HDAC mają duży potencjał w leczeniu raka szyjki macicy. Działają one dwutorowo: z jednej strony pomagają niszczyć komórki nowotworowe, a z drugiej – ograniczają aktywność wirusa HPV w tych komórkach.
Celem projektu jest sprawdzenie czy pleurocydyny – naturalne związki o działaniu przeciwbakteryjnym, pochodzące z tkanek flądry zimowej – mogą także hamować rozwój nowotworów szyjki macicy poprzez wpływ na deacetylazy histonowe. Ponadto, projekt ma na celu sprawdzenie, czy peptydy te mogą „naprawiać” szlaki sygnałowe zaburzone przez obecność HPV i wspomagać organizm w walce z nowotworem. Badacze planują również optymalizować strukturę pleurocydyn, np. modyfikując ich skład aminokwasowy, aby lepiej dopasować je do działania w komórkach nowotworowych i zwiększyć ich skuteczność.
Ostatecznym celem projektu jest stworzenie nowego typu leku – składającego się z dwóch elementów: zmodyfikowanych pleurocydyn o silnym działaniu biologicznym oraz cząsteczek skierowanych bezpośrednio przeciwko białkom wirusa HPV (E6 i/lub E7). Umożliwi to zwiększenie selektywności terapii - działającej tylko tam, gdzie trzeba, i z mniejszym ryzykiem dla zdrowych tkanek. Dzięki temu projekt ma szansę przyczynić się do opracowania nowoczesnego, precyzyjnego i skutecznego sposobu leczenia nowotworów wywołanych przez wirusa HPV.
Tytuł zwycięskiego projektu: Opracowanie hybrydowych analogów pleurocydyny hamujących deacetylazę histonów i ich potencjał w leczeniu raka szyjki macicy wywołanego przez HPV
Kwota dofinansowania: 1 998 378 złotych
Czas realizacji projektu: 3 lata
Administracyjną obsługą projektu zajmuje się Dział Rozwoju i Ewaluacji UMB.