Na liście znalazło się 5 wniosków z pozytywnym rozstrzygnięciem złożonych przez poniżej wymienionych pracowników Uczelni:
- dr Witold Bauer, Centrum Badań Klinicznych, Analiza haplotypów HLA związanych z rozwojem cukrzycy typu 1 u dzieci przy pomocy celowanego sekwencjonowania DNA trzeciej generacji; wartość: 49500 zł
Cukrzyca typu 1 (T1D) to choroba autoimmunologiczna, spowodowana niszczeniem produkujących insulinę komórek β wysp trzustkowych. Początek choroby występuje głównie w dzieciństwie, a leczenie wymaga dokładnego monitorowania poziomu glukozy we krwi i regularnego podawania insuliny przez cały okres życia pacjenta. Pomimo zaawansowanych terapii insulinowych, oczekiwana długość życia osoby chorej jest nadal krótsza z powodu licznych powikłań wielonarządowych. T1D jest chorobą złożoną, na rozwój której wpływa wiele czynników, w tym uwarunkowania genetyczne, parametry kliniczne oraz czynniki środowiskowe.
Badanie złożonych interakcji pomiędzy tłem genetycznym a czynnikami środowiskowymi i klinicznymi wpływają na rozpoczęcie procesu autoimmunologicznego i późniejszy rozwój T1D u dzieci stanowi podstawę moich najnowszych badań. Celem projektu jest w szczególności analiza haplotypów HLA związanych z rozwojem T1D u dzieci poprzez ultraprecyzyjne celowane sekwencjonowanie DNA. Poszczególne kamienie milowe obejmują m.in. opracowanie i wdrożenie na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku metod analizy bioinformatycznej danych pochodzących z sekwencjonowania trzeciej generacji oraz opracowanie metod analizy haplotypów HLA oraz oceny ryzyka T1D u dzieci w populacji polskiej.
- dr Monika Kloza, Zakład Fizjologii i Patofizjologii Doświadczalnej, Wpływ empagliflozyny na czynność skurczowo-rozkurczową w naczyniach oporowych szczura z nadciśnieniem pierwotnym.; wartość: 49999 zł
Nadciśnienie tętnicze jest jedną z głównych chorób cywilizacyjnych i pozostaje najważniejszym czynnikiem ryzyka przedwczesnej śmierci na całym świecie, stąd ciągle poszukiwane są nowe, skuteczne i bezpieczne strategie terapeutyczne.
Flozyny (m. in. empagliflozyna) są inhibitorami kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT2) i należą do leków nowej generacji przeznaczonych do leczenia cukrzycy typu 2. Leki te łamią dotychczasowy schemat cukrzyca/glikemia. Ich plejotropowe właściwości farmakologiczne wykraczają poza inhibicję SGLT2, wykazując także korzystne działanie metaboliczne, w tym redukcję masy ciała, obniżenie ciśnienia tętniczego, stężenia kwasu moczowego oraz zmniejszenie stłuszczenia wątroby. Według najnowszej wiedzy, te multisystemowe leki charakteryzują się wysoką skutecznością oraz bezpieczeństwem i uważane są za przyczynę największego przewrotu w farmakoterapii chorób sercowo-naczyniowych ostatnich czasów.
Mechanizm, dzięki któremu inhibitory SGLT2 wywierają korzystne wielokierunkowe działanie, nie jest w pełni poznany. Sugeruje się, że jednym z punktów uchwytu działania flozyn jest wzrost aktywności sirtuiny 1 (SIRT1). SIRT1 moduluje aktywność śródbłonkowej syntazy tlenku azotu (eNOS) zwiększając jego biodostępność i w ten sposób przywracając zależne od śródbłonka rozszerzenie naczyń krwionośnych. Z drugiej strony empagliflozyna aktywuje kinazę białkową aktywowaną AMP (AMPK), która poprawia funkcję mitochondriów, przywraca funkcje bariery naczyniowej, fosforylację eNOS oraz obniża poziom reaktywnych form tlenu. Do chwili obecnej brak jest badań funkcjonalnych na naczyniach krwionośnych dlatego celem projektu będzie ocena i porównanie modulującego wpływu empagliflozyny na czynność skurczowo-rozkurczową naczyń krwionośnych w szczurzym modelu nadciśnienia tętniczego.
- dr Grzegorz Młynarczyk, Klinika Urologii i Zakład Histologii i Cytofizjologii, CacyBP/SIP w nowej roli fosfatazy dla kinaz: ERK1/2 i p38α w zarodkowym złośliwym nowotworze jądra – nasieniaku.; wartość: 48950 zł
Rak jądra stanowi około 1% nowotworów u dorosłych i 5% wszystkich nowotworów urologicznych. Najczęstszym rozpoznaniem histopatologicznym zmian nowotworowych jądra są guzy zarodkowe (90-95% przypadków). Zazwyczaj nowotwór jądra rozpoznaje się, jako bezbolesny, wyczuwalny palpacyjnie guz zlokalizowany w mosznie. Złotym standardem w postawieniu diagnozy, będącej wskazaniem do leczenia operacyjnego, jest badanie fizykalne, USG moszny oraz oznaczenie surowiczych markerów nowotworowych. Głównym miejscem powstawania przerzutów raka jądra są węzły chłonne zaotrzewnowe, śródpiersie, płuca, mózg, wątroba oraz kości. Wzrost zachorowalności na nowotwory jądra zaobserwowano w ostatnich dziesięcioleciach głównie w krajach uprzemysłowionych. Wyniki prac naukowych z ostatnich lat wykazały udział białka wiążącego kalcyklinę - CacyBP/SIP (ang. calcyclin binding protein/Siah-1 interacting protein) w procesach karcynogenetycznych. Jego znaczenie udowodniono między innymi w raku piersi, glejaku oraz raku jelita grubego. W dostępnym piśmiennictwie nie ma doniesień na temat CacyBP/SIP odnoszących się do nowotworów jądra. Uzasadniona wydaje się, zatem konieczność zgłębienia tego tematu. Dodatkowo poddanie ocenie nowej funkcji białka CacyBP/SIP, jako enzymu defosforylującego w nowotworach złośliwych jądra jest całkowicie niepoznanym dotąd zagadnieniem. Dlatego też, celem niniejszego badania jest analiza CacyBP/SIP, jako fosfatazy dla grupy kinaz białkowych aktywowanych mitogenami - MAPK (ang. mitogen-activated protein kinases) w zarodkowym nowotworze złośliwym jądra – nasieniaku (seminoma), w porównaniu z tkanką nienowotworową. Ocenie poddane zostaną dwa rodzaje MAPK: kinazy regulowane sygnałem zewnątrzkomórkowym - ERK1/2 (ang. extracellular signal-regulated kinase) oraz kinaza p38α. Wyniki uzyskane z realizacji niniejszego projektu, dotyczące defosforylacji ERK1/2 i p38α przez CacyBP/SIP, poszerzą wiedzę dotyczącą patomechanizmów rozwoju nasieniaków. Potwierdzenie aktywności fosfatazowej dla ERK1/2 i p38α może sugerować, że CacyBP/SIP poprzez wpływ na sygnalizację kinaz MAP, może modulować procesy, takie jak proliferacja komórek, nowotworzenie oraz różnicowanie lub ekspresja genów. Z uwagi na udokumentowany udział białka CacyBP/SIP w szlakach sygnałowych zaangażowanych w rozwój nowotworów, nie można wykluczyć jego związku z aktywnością kinaz z rodziny MAP. Jest to pierwsze badanie, które może rzucić nowe światło na mechanizmy leżące u podstaw rozwoju nowotworu, migracji komórek indukowanych białkiem CacyBP/SIP, a tym samym na nowe spojrzenie diagnostyczno-terapeutyczne. Wyniki uzyskanych badań dostarczą nowatorskich danych na temat udziału CacyBP/SIP, ERK1/2 oraz p38α w nasieniaku. Ponadto, mogą mieć nieocenioną wartość kliniczną z uwagi na możliwość wykorzystania oznaczanych parametrów, jako potencjalnych biomarkerów wczesnego wykrycia, a także, jako potencjalnego celu farmakoterapii.
- dr Klaudia Sztolsztener, Zakład Fizjologii, Wpływ kannabigerolu na zawartość białek macierzy pozakomórkowej hepatocytów w procesie włóknienia indukowanym palmitynianem i fruktozą; wartość: 49999 zł
Obecnie obserwuje się zwiększoną zapadalność na choroby wątroby, co może wynikać ze zwiększonego współwystępowania chorób metabolicznych takich jak cukrzyca typu 2 czy otyłość. Przewlekłe narażenie wątroby na wspomniane czynniki sprzyja rozwojowi włóknienia wątroby, które polega na wzmożonej syntezie i odkładaniu białek macierzy pozakomórkowej, tj. kolagen czy laminina. Nadmierna aktywacja szlaków sygnałowych w wątrobie zaburza prawidłową strukturę tego narządu, co sprzyja tworzeniu tkanki bliznowatej. W konsekwencji zmiana architektury komórek wątroby prowadzi do ich dysfunkcji i niewydolności całego narządu. Z tego względu stale poszukiwane są metody terapeutyczne mające na celu spowolnienie bądź też całkowite zahamowanie dalszego bliznowacenia miąższu wątroby. Znalezienie takiego środka terapeutycznego pozwoli na opracowanie nowych strategii leczniczych i zapobiegnie progresji włóknienia do martwicy czy zmian nowotworowych w wątrobie. Potencjalnym czynnikiem regulującym kaskadę procesu włóknienia wydaje się być pochodna Cannabis sativa – kannabigerol, który ma istotny wpływ na regulację stanu zapalnego oraz procesów związanych z metabolizmem lipidów i ogólnym funkcjonowaniem metabolicznym wątroby. W świetle powyższych doniesień głównym celem działania naukowego jest wykonanie badań wstępnych pozwalających na określenie potencjalnej roli kannabigerolu w łagodzeniu zmian zwłóknieniowych w pierwotnych szczurzych hepatocytach. Badania te pozwolą na zdefiniowanie wpływu kannabigerolu na destabilizację równowagi między syntezą a degradacją białek macierzy budujących przestrzeń pozakomórkową hepatocytów.
- dr Anna Czajkowska-Kośnik, Zakład Farmacji Stosowanej, Wpływ metody otrzymywania i rodzaju polimeru na właściwości fizykochemiczne i stabilność rozproszeń stałych z etodolakiem, wartość: 49995 zł
Planowane działanie naukowe ma na celu opracowanie technologii otrzymywania oraz ocenę rozproszeń stałych z etodolakiem, substancją należącą do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Stałe rozproszenia stanowią jedną z metod pozwalających uzyskać zwiększenie rozpuszczalności substancji czynnej, co ma w konsekwencji wpływ na dostępność leku w miejscu działania i efekt terapeutyczny. Realizacja działania naukowego jest etapem istotnym w ocenie możliwości wykorzystaniem etodolaku w miejscowych postaciach leku.
Lista wszystkich zakwalifikowanych projektów
