Rosnąca liczba chorób neurozwyrodnieniowych wśród populacji osób starszych stwarza potrzebę wdrożenia jak najwcześneiejszej diagnostyki, która jest skomplikowaną procedurą i opiera się głównie na diagnostyce różnicowej. Właściwie postawione rozpoznanie jest niezwykle istotne, bowiem daje możliwość wyboru najskuteczniejszej opcji terapeutycznej dla pacjenta. Pomimo wielu dostępnych markerów biochemicznych, obrazowych oraz z zakresu medycyny nuklearnej wykorzystywanych w diagnostyce różnicowej tych chorób, nieustannie poszukuje się nowych wskaźników, które zwiększyłyby dokładność stawianej diagnozy.
Powyższe fakty skłoniły nas do podjęcia badań nad nowymi biomarkerami przydatnymi w efektywnej diagnostyce różnicowej chorób neurodegeneracyjnych. Obiecującym celem diagnostycznym wydaje się być białko Reticulon 4 (RTN4), które w następnstwie uszkodzenia komórek lub toczących się stanów patologicznych uwalniane jest z komórek ośrodkowego układu nerwowego (OUN) do płynu mózgowo-rdzeniowego. Pomimo licznych badań wskazujących na istotną rolę tego białka w patogenezie chorób neurodegeneracyjnych istnieje niewiele danych dotyczących zmian dynamiki stężeń RTN4 w przebiegu tych chorób oraz ich potencjalnej użytecznosci klinicznej. Dostępne badania dotyczą głównie stwardnienia rozsianego (SM), natomiast brak jest jakichkolwiek danych dotyczących stężeń tego białka u pacjentów z chorobą Alzheimera (AD) czy też Parkinsona (PD). W związku z powyższym, celem naszego projektu naukowego była ocena porównawcza stężeń białka RTN4 w płynie mózgowo-rdzeniowym u pacjentów z różnymi chorobami neurozwyrodnieniowymi oraz zweryfikowanie jego potencjalnego zastosowania w praktyce klinicznej.
Wyniki naszych badań wykazały, iż ocena poziomu RTN4 w płynie mózgowo-rdzeniowym pacjentów z chorobą Alzheimera, Parkinsona oraz ze stwardnieniem rozsianym pozwala na odróżenie ich od osób z innymi chorobami neurologiczymi. Interesującym, a także wartym podkreślenia wydaje się być fakt, iż tylko ocena stężenia RTN4 pozwoliła na różnicowanie niemal wszystkich grup badanych z dokładnością diagnostyczną zbliżoną do klasycznych markerów choroby Alzheimera, które powszechnie uznawane są za biomarkery o potwierdzonej wiarygodności. Biorąc pod uwagę fakt, iż białko retikulon 4 jest głównym składnikiem osłonek mielinowych w ośrodkowym układzie nerwowym oraz uczestniczy w procesie neurozapalenia, spodziewaliśmy się najwyższych stężeń u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, natomiast ku naszemu zaskoczeniu najwyższe stężenie tego białka stwierdziliśmy u pacjentów z chorobą Alzheimera. Aczkolwiek, największą moc diagnostyczną tego białka zaobserwowaliśmy różnicując pacjentów ze stwardnieniem rozsianym od osób z innymi chorobami neurologicznymi.
Podsumowując - uzyskane wyniki wskazują na związek RTN4 z kluczowymi procesami patogenetycznymi w rozwoju badanych przez nas chorób neurodegeneracyjnych, w tym amyloidopatią, α-synukleinopatią oraz neurodegeneracją. Ponadto, co wydaje się być istotniejsze z klinicznego punktu widzenia, wskazują na potencjalną przydatność kliniczną RTN4 w diagnostyce różnicowej chorób neurodegeneracyjnych. Waga tego problemu medycznego, jak również społecznego, skłania do kontynuacji badań.
autorzy: