OFERTA BADAŃ LABORATORYJNYCH – KLINIKA ENDOKRYNOLOGII

OZNACZENIE  METOKSYKATECHOLAMIN W DOBOWEJ ZBIÓRCE MOCZU (DZM) (MTX-DZM) – 186.00 zł
Metoksykatecholaminy (metanefryna i normetanefryna) są metabolitami katecholamin. Ich ilościowe oznaczenie w dobowej zbiórce moczu jest kluczowym markerem biochemicznym w diagnostyce guzów chromochłonnych nadnerczy (pheochromocytoma) i przyzwojaków. Badanie wykazuje wysoką czułość kliniczną w wykrywaniu nadmiernej aktywności układu współczulnego.

Materiał do badania: dobowa zbiórka moczu (DZM).

Przygotowanie pacjenta: Po pojemnik i szczegółową instrukcję dotyczącą wykonania zbiórki należy zgłosić się do Laboratorium.

Czas oczekiwania na wynik: 20 dni

OZNACZENIE METOKSYKATECHOLAMINY W OSOCZU (MTX-OSOCZE) – 190.00 zł
Metoksykatecholaminy są wykorzystywane w diagnostyce oraz ocenie leczenia guzów wywodzących się z komórek chromochłonnych nadnerczy, takich jak guzy chromochłonne (pheochromocytoma) i przyzwojaki (paraganglioma), które stanowią około 14% przypadków guzów nadnerczy (incidentaloma). Oznaczanie stężenia wolnych metoksykatecholamin w osoczu wykonuje się u pacjentów z wysokim ryzykiem wystąpienia guza chromochłonnego, w tym z dodatnim wywiadem rodzinnym, w przebiegu zespołów genetycznych, przy wcześniejszym rozpoznaniu guza chromochłonnego lub w przypadku guza nadnercza o morfologii sugerującej taką zmianę. Badanie to jest szczególnie użyteczne u dzieci oraz u osób z niewydolnością nerek, u których występują trudności bądź niemożność przeprowadzenia dobowej zbiórki moczu.

Materiał do badania: osocze z krwi żylnej pobranej na EDTA K₂.

Przygotowanie pacjenta: przed pobraniem pacjent powinien pozostawać w pozycji leżącej przez co najmniej 30 minut.

Postępowanie z próbką: po pobraniu probówkę należy natychmiast umieścić w temperaturze 4 °C (na lodzie). Próbka krwi powinna zostać dostarczona do laboratorium w ciągu 30 minut od pobrania, w celu szybkiego odwirowania i oddzielenia osocza.

Czas oczekiwania na wynik: 14 dni

OZNACZENIE  AKTYWNOŚCI  RENINOWEJ  OSOCZA (ARO) – 187.00 zł
Oznaczenie odzwierciedla zdolność reniny do przekształcania angiotensynogenu w angiotensynę I w osoczu. Parametr ten służy do oceny funkcji układu renina–angiotensyna–aldosteron (RAA). Pomiar ARO jest szczególnie przydatny w diagnostyce pierwotnego hiperaldosteronizmu (zespół Conna), gdzie stwierdza się wysokie stężenie aldosteronu przy niskiej aktywności reninowej, oraz w różnicowaniu przyczyn nadciśnienia tętniczego. Na wartość ARO wpływają czynniki kliniczne (pozycja ciała, zawartość sodu w diecie, leki), dlatego interpretacja wymaga ścisłej standaryzacji warunków pobrania i znajomości stanu pacjenta.

Materiał do badania: osocze krwi żylnej pobranej na EDTA K₂.

Przygotowanie pacjenta: Pacjent powinien pozostawać w pozycji pionowej przez co najmniej 2 godziny przed pobraniem krwi. Pobranie należy wykonać bez stosowania stazy uciskowej. W przypadku zastosowania innej pozycji podczas pobrania, należy to odnotować w dokumentacji.

Czas oczekiwania na wynik: 20 dni

OZNACZENIE ALDOSTERONU (ALDOSTERON) – 130.00 zł
Aldosteron to mineralokortykosteroid syntetyzowany w warstwie kłębkowatej kory nadnerczy. Reguluje gospodarkę sodowo-potasową i równowagę wodną poprzez wpływ na wchłanianie sodu i wydalanie potasu w nerkach. Oznaczenie stężenia aldosteronu w surowicy, szczególnie w połączeniu z oceną aktywności reninowej osocza (ARO), stanowi podstawę diagnostyki pierwotnego hiperaldosteronizmu (zespołu Conna) oraz różnicowania wtórnych postaci nadciśnienia tętniczego.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej

Przygotowanie pacjenta: Pacjent powinien pozostawać w pozycji pionowej przez co najmniej 2 godziny przed pobraniem krwi. Pobranie należy wykonać bez stosowania stazy uciskowej. W przypadku zastosowania innej pozycji podczas pobrania, należy to odnotować w dokumentacji.

Czas oczekiwania na wynik: 20 dni

WOLNY KORTYZOL W DOBOWEJ ZBIÓRCE MOCZU (DZM)-83 zł

Wolny kortyzol w dobowej zbiórce moczu (UFC, urinary free cortisol) odzwierciedla całkowitą dobową produkcję kortyzolu niezależną od rytmu dobowego jego wydzielania. Stanowi rekomendowane badanie przesiewowe w diagnostyce zespołu Cushinga i innych stanów hiperkortyzolemii. Interpretacja wyników wymaga co najmniej dwóch prawidłowo zebranych, niezależnych dobowych zbiórek moczu. Na wynik mogą wpływać niewydolność nerek, otyłość, ciąża, stres oraz stosowane leki (np. induktory i inhibitory CYP3A4).

Materiał do badania: dobowo zebrany mocz (DZM).

Przygotowanie pacjenta: Po pojemnik i szczegółową instrukcję dotyczącą wykonania zbiórki należy zgłosić się do Laboratorium.

Czas oczekiwania na wynik: 7 dni

PRZECIWCIAŁA PRZECIWKO INSULINIE (IAA) (IAA) – 114.00 zł
Przeciwciała przeciwko insulinie (IAA) należą do grupy autoprzeciwciał wyspowych i są jednym z najwcześniejszych markerów autoimmunizacji w cukrzycy typu 1. Mogą pojawiać się jeszcze przed wystąpieniem klinicznych objawów choroby, szczególnie u dzieci. Wykrycie IAA, zwłaszcza w połączeniu z innymi autoprzeciwciałami (GAD, IA-2, ZnT8), znacząco zwiększa czułość diagnostyczną i pozwala na identyfikację osób z wysokim ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 1.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Czas oczekiwania na wynik: 30 dni

PRZECIWCIAŁA PRZECIWKO FOSFATAZIE TYROZYNOWEJ (IA2) (IA2) – 101.00 zł
Autoprzeciwciała skierowane przeciwko antygenowi IA-2 obecnemu w ziarnistościach komórek β trzustki. Występują u 60–70% pacjentów w chwili rozpoznania cukrzycy typu 1. Ich obecność świadczy o aktywnej autoimmunizacji trzustki i w połączeniu z innymi autoprzeciwciałami stanowi ważne kryterium diagnostyczne. Stwierdzenie IA-2 u dorosłych z obrazem klinicznym podobnym do T2D wskazuje na autoimmunologiczną postać cukrzycy dorosłych (wolno postępująca postać cukrzycy typu 1).

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Czas oczekiwania na wynik: 30 dni

PRZECIWCIAŁA PRZECIWKO DEKARBOKSYLAZIE KWASU GLUTAMINOWEGO (GAD) – 101.00 zł
Najczęściej wykrywane autoprzeciwciała w cukrzycy typu 1. Są szczególnie użyteczne w diagnostyce autoimmunologicznej cukrzycy dorosłych (wolno postępującej postaci cukrzycy typu 1), gdzie pozwalają odróżnić ją od klasycznej cukrzycy typu 2. Ich obecność jest stabilna w czasie, dlatego stanowią jeden z podstawowych markerów autoimmunizacji trzustkowej.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Czas oczekiwania na wynik: 30 dni

PRZECIWCIAŁA PRZECIWKO TRANSPORTEROWI CYNKU 8 (ZNT8)– 119.00 zł
Marker autoimmunizacji, obecny u części pacjentów z cukrzycą typu 1, u których inne autoprzeciwciała mogą być ujemne. Oznaczenie ZnT8 zwiększa czułość diagnostyczną panelu autoprzeciwciał, zwłaszcza u dzieci i młodych dorosłych. Podobnie jak GAD czy IA-2, wykrycie ZnT8 u dorosłego pacjenta z cukrzycą sugeruje autoimmunologiczną postać cukrzycy dorosłych.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Czas oczekiwania na wynik: 30 dni

SCREENING PRZECIWCIAŁ W CUKRZYCY TYPU 1 (ICA screen) (ICA SCREEN T1D) – 168.00 zł
Screening przeciwciał w cukrzycy typu 1 (ICA screen) to półilościowe oznaczenie autoprzeciwciał skierowanych przeciwko antygenom komórek β trzustki. Badanie to pozwala na wczesne wykrycie procesu autoimmunizacyjnego prowadzącego do rozwoju cukrzycy typu 1, jeszcze przed wystąpieniem objawów klinicznych choroby. Ze względu na swój przesiewowy charakter, ICA screen znajduje zastosowanie szczególnie u osób z grup ryzyka, takich jak krewni pacjentów z cukrzycą typu 1. Wynik dodatni wskazuje na obecność autoimmunizacji i stanowi wskazanie do dalszej, pogłębionej diagnostyki obejmującej oznaczenie swoistych autoprzeciwciał (GAD, IA-2, IAA, ZnT8). Dzięki prostocie i relatywnie niskim kosztom ICA screen stanowi wartościowe narzędzie w badaniach przesiewowych, pozwalając na identyfikację osób, które mogą wymagać szczególnego nadzoru diabetologicznego.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Czas oczekiwania na wynik: 30 dni

17-OH PROGESTERON (17-OHP)-67.00 zł
Oznaczenie 17-hydroksyprogesteronu (17-OHP) w surowicy jest kluczowym testem diagnostycznym w przypadku wrodzonego przerostu nadnerczy (ang. Congenital Adrenal Hyperplasia-CAH), zarówno w jego klasycznej, jak i nieklasycznej postaci. CAH spowodowany jest niedoborem 21-hydroksylazy, który jest jednym z najczęstszych zaburzeń genetycznych u człowieka. Badanie 17-OHP jest również wykorzystywane w mniejszym stopniu do diagnostyki u pacjentów z podejrzeniem  niedoboru 11-hydroksylazy.

Materiał badany: surowica krwi żylnej

Przygotowanie pacjenta: Krew należy pobrać na czczo, w godzinach porannych (do godziny 9.00). wydzielanie 17-OHP wykazuje rytm dobowy, taki jak kortyzol, osiągając najwyższe stężenia pomiędzy 24.00 a 8.00.

Czas oczekiwania na wynik: 7 dni

ANDROSTENDION W SUROWICY (ANDROSTENDION) – 71.00 zł
Androstendion jest androgenem steroidowym syntetyzowanym głównie w korze nadnerczy oraz w gonadach. Stanowi bezpośredni prekursor testosteronu i estronu. Oznaczenie jego stężenia znajduje zastosowanie w diagnostyce zaburzeń steroidogenezy, takich jak wrodzony przerost nadnerczy (CAH), a także w ocenie przyczyn hiperandrogenizmu u kobiet (m.in. w hirsutyzmie, zespole policystycznych jajników – PCOS, guzach jajnika czy nadnerczy). U mężczyzn oznaczenie może być pomocne w diagnostyce zaburzeń dojrzewania płciowego oraz hipogonadyzmu.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Przygotowanie pacjenta: Pobranie krwi zaleca się rano, między 7:00 a 9:00, na czczo (minimum 8 godzin od ostatniego posiłku). U kobiet wskazane jest oznaczenie w faza folikularnej cyklu (3.–5. dzień) ze względu na wahania hormonalne w trakcie cyklu. Należy uwzględnić stosowaną farmakoterapię (np. doustne środki antykoncepcyjne, glikokortykosteroidy), która może wpływać na wynik.

Czas oczekiwania na wynik: 7 dni

DIHYDROTESTOSTERON (DHT) – 80.00 zł
Oznaczenie stężenia DHT ma znaczenie w diagnostyce zaburzeń różnicowania płci, hirsutyzmu i wirylizacji u kobiet, a także w ocenie funkcji androgenowej u mężczyzn, szczególnie w przypadkach nieprawidłowego dojrzewania płciowego, hipogonadyzmu lub zaburzeń płodności. Badanie znajduje również zastosowanie w diagnostyce niedoboru lub nadaktywności 5α-reduktazy.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Przygotowanie pacjenta: Krew zaleca się pobierać rano (między 7:00 a 9:00), na czczo (minimum 8 godzin od ostatniego posiłku). U kobiet najlepiej wykonać oznaczenie w fazie folikularnej cyklu (3.–5. dzień). Należy uwzględnić przyjmowane leki, w tym antyandrogeny, inhibitory 5α-reduktazy, steroidy anaboliczne czy hormonalną antykoncepcję.

Czas oczekiwania na wynik: 14 dni

CHROMOGRANINA A (CGA) – 170.00 zł
Chromogranina A (CgA) – kwaśna glikoproteina należąca do rodziny granin, magazynowana i wydzielana wraz z aminami biogennymi i peptydami w ziarnistościach komórek neuroendokrynnych. Stanowi nieswoisty, ale najczęściej stosowany marker nowotworów neuroendokrynnych (NET), w tym guzów przewodu pokarmowego, płuc i chromochłonnych. Stężenie CgA koreluje z masą guza oraz aktywnością wydzielniczą, jednak na wynik wpływają także inne czynniki (stosowanie inhibitorów pompy protonowej, przewlekła niewydolność nerek, zapalenia przewodu pokarmowego), co należy uwzględnić przy interpretacji.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Przygotowanie pacjenta: krew powinna być pobrana rano, na czczo (minimum 8 godzin od ostatniego posiłku). Zaleca się odstawienie inhibitorów pompy protonowej (IPP) co najmniej 14 dni przed badaniem, ponieważ mogą one istotnie podwyższać stężenie CgA.

Czas oczekiwania na wynik: 14 dni

KWAS 5-HYDROKSYINDOLOOCTOWY W  DZM (5-HIAA) (5-HIAA) – 173.00 zł
Kwas 5-hydroksyindolooctowy (5-HIAA) jest głównym metabolitem serotoniny, wydalanym z moczem, którego pomiar w dobowej zbiórce stanowi pośredni wskaźnik produkcji serotoniny. Badanie to jest standardowym testem przesiewowym w kierunku zespołu rakowiaka u pacjentów z guzami neuroendokrynnymi wydzielającymi serotoninę. Zgodnie z wytycznymi ENETS, oznaczenie 5-HIAA zaleca się u chorych z guzami neuroendokrynnymi przewodu pokarmowego, płuc, jajników oraz u pacjentów z przerzutami o nieznanym punkcie wyjścia. Regularne monitorowanie stężenia 5-HIAA ma wartość prognostyczną, gdyż krótszy czas podwojenia poziomu wiąże się z gorszym rokowaniem i wyższym ryzykiem progresji choroby.

Materiał do badania: Dobowa zbiórka moczu (DZM).

Przygotowanie pacjenta: Po pojemnik i szczegółową instrukcję dotyczącą wykonania zbiórki należy zgłosić się do Laboratorium.

Czas oczekiwania na wynik: 30 dni

SEROTONINA W SUROWICY (SEROTON) – 152.00 zł
Serotonina (5-HT) to neuroprzekaźnik pochodzący z tryptofanu, produkowany głównie w komórkach enterochromafinowych jelita cienkiego i przechowywany w płytkach krwi. Odgrywa ważną rolę w regulacji nastroju, motoryki przewodu pokarmowego i napięcia naczyń, a jej nadmierna produkcja jest charakterystyczna dla czynnych guzów neuroendokrynnych (NEN). Jednym z najczęstszych objawów klinicznych zaawansowanych NEN jest zespół rakowiaka, związany z nadmiernym wydzielaniem serotoniny i innych amin biogennych. Oznaczenie serotoniny ma znaczenie w diagnostyce i monitorowaniu NEN, choć jego interpretację utrudniają fluktuacje stężenia.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Przygotowanie pacjenta: krew powinna być pobrana rano, na czczo (minimum 8 godzin od ostatniego posiłku). Zaleca się stosowanie odpowiedniej diety 2-4 dni przed badaniem polegającej na na wykluczeniu produktów indukujących wydzielanie serotoniny (5-HT), takich jak alkohol, ananas, bakłażan, awokado, banany, grejpfruty, porzeczki, kakao, kiwi, kofeina, melony, mirabelki, nikotyna, orzechy pecan, brzoskwinie, śliwki, czekolada, agrest, pomidory oraz orzechy włoskie.

Ważne informacje: Pobraniu probówkę z krwią należy dostarczyć do Laboratorium Kliniki Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych w czasie nie dłuższym niż 30 minut.

Czas oczekiwania na wynik: 14 dni

ENOLAZA NEUROSPECYFICZNA (NSE) (NSE) – 130.00 zł
Neurospecyficzna enolaza (NSE) jest izoenzymem glikolitycznym obecnym głównie w neuronach i komórkach neuroendokrynnych. Podwyższone stężenie NSE w surowicy stanowi istotny marker nowotworów neuroendokrynnych u dorosłych, zwłaszcza drobnokomórkowego raka płuc (SCLC), wielkokomórkowego raka neuroendokrynnego (LCNEC) oraz guzów trzustki i przewodu pokarmowego. U dzieci NSE odgrywa kluczową rolę w diagnostyce i monitorowaniu neuroblastoma oraz innych guzów o pochodzeniu neuroektodermalnym. Poziom markera koreluje z obciążeniem nowotworowym, liczbą przerzutów i odpowiedzią na leczenie, co nadaje mu istotne znaczenie prognostyczne. Oprócz onkologii, NSE znajduje również zastosowanie w neurologii jako wskaźnik uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, m.in. po urazach mózgu, niedotlenieniu czy w chorobach neurodegeneracyjnych.

Materiał do badania: surowica krwi żylnej.

Przygotowanie pacjenta: krew powinna być pobrana rano, na czczo (minimum 8 godzin od ostatniego posiłku).

Czas oczekiwania na wynik: 14 dni