Zakład Biologii Medycznej Rok akademicki 2025/2026

Uniwersytet Medyczny

w Białymstoku

Kierunek Lekarski

Ćwiczenie 1

Temat: Pasożytnictwo i jego znaczenie patogeniczne dla człowieka.

Zagadnienia:

Pasożytnictwo na tle innych interakcji w ekosystemie.

Klasyfikacja pasożytów i żywicieli.

Źródła zakażenia, drogi i wrota inwazji.

Mechanizm transmisji pasożytów.

Epidemiologia zarażeń pasożytami.

Rozprzestrzenienie pasożytniczych pierwotniaków, helmintów i stawonogów.

Pasożyty zawlekane do Europy z innych stref klimatycznych.

Interakcje w układzie pasożyt – żywiciel.

Choroby endemiczne, antropozoonozy i choroby oportunistyczne.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

3. Mackenzie E., Ball A.S., Virdee S.R. Ekologia krótkie wykłady.

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

Ćwiczenie 2

Temat: Pasożytnicze pierwotniaki Sarcomastigophora (cz.1).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna wiciowców (Mastigophora).

Cykle rozwojowe wybranych gatunków wiciowców.

Objawy chorobowe w inwazjach wiciowców.

Zasady profilaktyczne w chorobach wywołanych przez pasożytnicze wiciowce.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Trichomonas vaginalis, Trichomonas hominis (colon), Trichomonas tenax, Giardia lamblia,

Trypanosoma brucei gambiense, Trypanosoma equiperdum, Trypanosoma cruzi,

Leishmania donovani, Leishmania tropica, Leishmania braziliensis.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

Ćwiczenie 3

Temat: Pasożytnicze pierwotniaki (cz. 2).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna pierwotniaków.

Cykle rozwojowe pierwotniaków.

Objawy chorobowe w inwazjach pierwotniaków.

Profilaktyka w chorobach wywołanych przez pierwotniaki.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Entamoeba histolytica/Entamoeba dispar, Entamoeba coli, Entamoeba gingivalis, Acanthamoeba castellanii, Naegleria fowleri.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Ćwiczenie 4

Temat: Pasożytnicze pierwotniaki (cz. 3).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna pierwotniaków.

Cykle rozwojowe pierwotniaków.

Objawy chorobowe w inwazjach pierwotniaków.

Profilaktyka w chorobach wywołanych przez pierwotniaki.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Plasmodium vivax, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale, Plasmodium falciparum Babesia canis, Toxoplasma gondii, Isospora hominis, Pneumocystis carini, Balantidium coli.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Ćwiczenie 5

Temat: Pasożytnicze płazińce (Platyhelminthes). Przywry (Trematoda).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna płazińców (Platyhelminthes).

Budowa morfologiczna przywr digenicznych (Digenea).

Cykle rozwojowe przywr digenicznych o znaczeniu medycznym.

Objawy chorobowe występujące w inwazjach przywr.

Profilaktyka w chorobach wywołanych przez przywry.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Fasciola hepatica, Dicrocoelium dendriticum, Opisthorchis felineus, Schistosoma hematobium, Schistosoma masoni, Schistosoma japonicum, Clonorchis sinensis, Paragonimus vestermani. Fasciolopsis buski, Heterophyes heterophyes.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Ćwiczenie 6

Temat: Pasożytnicze płazińce (Platyhelminthes). Tasiemce (Cestoda).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna tasiemców z rzędu Pseudophyllidea i Cyclophyllidea.

Cykle rozwojowe tasiemców o znaczeniu medycznym.

Objawy chorobowe występujące podczas inwazji tasiemców.

Profilaktyka w chorobach wywołanych przez tasiemce.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Diphyllobothrium latum, Dipylidium caninum, Echinococcus granulosus, Echinococcus multilocularis, Taenia solium, Taenia saginata, Hymenolepis nana, Hymenolepis diminuta.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Ćwiczenie 7

Temat: Obleńce (Nematherlminthes). Nicienie (Nematoda).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna nicieni.

Cykle rozwojowe nicieni pasożytujących u człowieka.

Objawy chorobowe wywołane przez nicienie.

Profilaktyka w chorobach wywołanych przez nicienie.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Ascaris lumbricoides, Enterobius vermicularis, Strongyloides stercoralis, Ancylostoma duodenale, Trichuris trichiura, Anisakis simplex.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Ćwiczenie 8

Temat: Obleńce (Nematherlminthes). Nicienie (Nematoda).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna nicieni.

Cykle rozwojowe nicieni pasożytujących u człowieka.

Objawy chorobowe wywołane przez nicienie.

Profilaktyka w chorobach wywołanych przez nicienie.

Obowiązujące gatunki pasożytów:
Loa loa, Mansonella sp.,Onchocerca volvulus, Wuchereria bancrofti, Dracunculus medinensis, Toxocara canis et felis, Trichinella spiralis.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Ćwiczenie 9

Temat: Stawonogi (Arthropoda) pasożytnicze (cz. 1). Pajęczaki (Arachnida).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna stawonogów.

Budowa morfologiczna pajęczaków o znaczeniu medycznym.

Cykle rozwojowe pajęczaków o znaczeniu medycznym.

Pajęczaki jako wektory drobnoustrojów chorobotwórczych.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Ixodes ricinus, Ixodes persulcatus, Dermacentor reticulatus, Argas reflexus,

Sarcoptes scabiei, Demodex folliculorum, Acarus siro, Dermanyssus gallinae, Neotrombicula autumnalis, Tyroglyphus farina.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010.

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Ćwiczenie 10

Temat: Stawonogi (Arthropoda) pasożytnicze (cz. 2). Owady (Insecta).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna owadów o znaczeniu medycznym.

Cykle rozwojowe owadów o znaczeniu medycznym Owady jako wektory drobnoustrojów chorobotwórczych.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Blatella germanica, Pediculus humanus, Cimex lectularius, Anopheles maculipennis, Phthirus pubis, Rhodnius prolixus.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010 (rozdział 8)

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Ćwiczenie 11

Temat: Stawonogi (Arthropoda) pasożytnicze (Cz. 3). Owady (Insecta).

Zagadnienia:

Budowa morfologiczna owadów o znaczeniu medycznym.

Cykle rozwojowe owadów o znaczeniu medycznym Owady jako wektory drobnoustrojów chorobotwórczych.

Obowiązujące gatunki pasożytów:

Hypoderma bovis, Chrysops sp., Sarcophaga sp., Pulex irritans, Culex sp., Xenopsylla cheopis,Tabanus horsefly, Stomoxys sp., Simulium damnosum.

Literatura:

1. Buczek A. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy.

Wydawnictwo Koliber, Lublin 2010 (rozdział 8)

2. Buczek A. Atlas pasożytów człowieka. Koliber, Lublin 2005.

3. Kadłubowski R., Kurnatowska A. Zarys parazytologii lekarskiej.

Wyd. VII. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999.

4. Deryło A. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wydawnictwo Naukowe

PWN, Warszawa 2012.

Zaliczenie ćwiczeń (ćwiczenia 1-11)

Konspekty ćwiczeń 2024/25