Ćwiczenie 1

Temat: Podstawy ogólne anatomii układu ruchu oraz ośrodkowego układu nerwowego.

Poniższe struktury anatomiczne student powinien wskazać i nazwać na rycinie lub modelu anatomicznym!

Struktury anatomiczne - plik do pobrania!

Zapoznanie się z  regulaminem zajęć i zaliczenia przedmiotu Fizjologia z anatomią.

Ćwiczenie 2

Temat: Fizjologia komórki nerwowej. Synapsa.

1.Struktura anatomiczna komórki nerwowej.

2.Jonowe podstawy potencjału spoczynkowego.

3.Przebieg i jonowe podstawy potencjału czynnościowego.

4.Potencjał czynnościowy a zmiany pobudliwości komórki.

5.Bodziec definicja i rodzaje.

6.Mechanizm przewodzenia impulsu wzdłuż aksonu.

7.Rodzaje włókien nerwowych.

8.Rodzaje i funkcje komórek glejowych.

9.Definicja i rodzaje synaps. Struktura synapsy chemicznej.

10.Etapy przekazywania informacji nerwowej pomiędzy komórkami.

11.Opóźnienie synaptyczne.

12.Jonowe podstawy EPSP i IPSP.

Ćwiczenie 3

Temat: Fizjologia mięśni poprzecznie prążkowanych, gładkich i mięśnia sercowego.

1.Budowa ogólna i submikroskopowa mięśni poprzecznie prążkowanych.

2. Triada mięśniowa. Złącze nerwowo-mięśniowe.

3.Potencjał błonowy komórek mięśni poprzecznie prążkowanych.

4.Potencjał czynnościowy komórek mięśni poprzecznie prążkowanych.

5. Magazynowanie, wydzielanie i rola jonów wapniowych w skurczu mięśnia.

6. Molekularny mechanizm skurczu mięśni poprzecznie prążkowanych.

7.Sprzężenie elektromechaniczne. Rozkurcz mięśnia.

8.Skurcz mięśni poprzecznie prążkowanych: wtórorzędny, tężcowy zupełny, tężcowy niezupełny, izotoniczny, izometryczny.

9.Czynniki wpływające na siłę skurczu mięśni.

10.Energetyka skurczu mięśnia.

11.Właściwości mięsni gładkich.

Tabela porównująca różne typy mięśni: TABELA

Ćwiczenie 4

Temat: Fizjologia czucia skórnego i narządy zmysłów.

1. Różnice pomiędzy układem swoistym a układem nieswoistym

2. Fizjologia receptorów:

-definicja receptorów,
-bodziec adekwatny,

-potencjał generujący,
-podział receptorów,

-adaptacja (szybka i wolna)

-kodowanie intensywności, lokalizacji i jakości bodźca

3. Fizjologia czucia:

-czucie teleceptywne – powonienie, wzrok, słuch.

-czucie eksteroceptywne – smak, dotyk, temperatura, ból.

-czucie proprioceptywne – receptory układu ruchu, błędnik.

-czucie interoceptywne – ból trzewny i czucie nocyceptywne

2.Fizjologia narządu wzroku:

-budowa oka b.fotorecepcja, widzenie foto- i skotopowe

3.Fizjologia narządu słuchu i równowagi:

-budowa ucha

-generowanie, przetwarzanie i kodowanie informacji słuchowej

-kanały półkoliste, narządy otolitowe.

Część praktyczna:

1.Badanie ostrości wzroku u człowieka.

2.Stwierdzenie plamki ślepej Mariotte’a w oku ludzkim.

3.Badanie krzywizny rogówki przy pomocy keratoskopu Placida.

4.Testy słuchowe użyciu widełek stroikowych (próby: Webera, Rinnego, Schwabacha)

Ćwiczenie 5

Temat: Fizjologia ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego układu nerwowego. 

1.Podstawy anatomiczne ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego.

2.Definicja i składowe łuku odruchowego. Rodzaje odruchów.

3.Odruch na rozciąganie. Odwrócony odruch na rozciąganie.

4.Poziomy integracji czynności ruchowych.

5.Skład i funkcje układu piramidowego, układu ruchowego podkorowego (pozapiramidowego) i móżdżku.

6.Struktura i funkcje układu siatkowatego.

7.Funkcje i podział autonomicznego układu nerwowego (AUN):

-współczulny układ nerwowy

-przywspółczulny układ nerwowy

8.Transmitery części współczulnej i części przywspółczulnej.

9.Receptory AUN.

10.Efekty pobudzenia części współczulnej i przywspółczulnej.

Część praktyczna:

1. Badanie odruchów fizjologicznych u człowieka przy użyciu młoteczków neurologicznych.

Ćwiczenie 6

Temat: Krew – osocze i elementy morfotyczne. Hemostaza.

1.Skład krwi.

2.Powstawanie elementów morfotycznych krwi – krwinki czerwone, białe i płytki krwi.

3.Budowa i funkcje krwinek czerwonych, hemoglobina, krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny.

4.Transport tlenu i dwutlenku węgla.

5.Obrót żelaza.

6.Budowa i funkcje krwinek białych.

7.Budowa i funkcje płytek krwi.

8.Hemostaza.

9.Budowa płytek krwi i ich funkcja.

10.Naczynia krwionośne i ich rola w procesie krzepnięcia krwi.

11.Udział płytek krwi w hemostazie.

12.Czynniki krzepnięcia krwi.

13.Układ zewnątrzpochodny i wewnątrzpochodny krzepnięcia krwi.

14.Czynniki modyfikujące proces krzepnięcia.

15.Fibrynoliza:

-aktywatory i inhibitory krzepnięcia.

-produkty degradacji fibrynogenu.

Ćwiczenie 7.

Temat: Powtórzenie przerobionego materiału - Kolokwium I.

             Układ krążenia cz. I. Elektrofizjologia serca. Hemodynamika i mechanika serca.

1.Podstawy anatomiczne budowy serca.

2.Elektrofizjologia serca

-mechanizm potencjału spoczynkowego i czynnościowego

-cykl pobudliwości mięśnia sercowego

-czynniki wpływające na szybkość i amplitudę potencjału czynnościowego.

3.Budowa i funkcja układu bodźco-przewodzącego:

-różnice pomiędzy komórkami układu bodźco-przewodzącymi a komórkami roboczymi mięśnia sercowego

-prędkość przewodzenia w układzie bodźco-przewodzącym.

4.Elektrokardiografia (EKG):

-zasady zapisu EKG, trójkąt Einthovena

-odprowadzenie w EKG: jedno-, dwubiegunowego, przedsercowe

-elementy zapisu EKG: załamek odcinek, odstęp.

5.Sprzężenie elektromechaniczne mięśnia sercowego; różnice z mięśniem szkieletowym.

6.Czynniki wpływające na siłę skurczu mięśnia sercowego.

7.Unerwienie serca.

8.Hemodynamiczny cykl pracy serca.

9.Definicja objętości wyrzutowej serca, objętości późnorozkurczowej, frakcji wyrzutu, pojemności minutowej. Czynniki wpływające na pojemność minutową serca.

10.Obciążenie wstępne, obciążenie następcze.

Ćwiczenie 8.

Temat: Układ krążenia cz. II.  Naczynia krwionośne. Regulacja funkcji układu krążenia.

Układ krążenia cz. II:

1.Krążenie duże i małe.

2.Czynniki wpływające na opór przepływu krwi.

3.Czynnościowa charakterystyka naczyń krwionośnych dużego krążenia.

4.Zasady ciągłości przepływu krwi.

5.Definicja i czynniki modulujące ciśnienie tętnicze skurczowe i rozkurczowe, chwilowe, średnie, ciśnienie tętna.

6.Podstawy hemodynamiki krążenia krwi.

7.Budowa i podział naczyń krwionośnych:

8.Mikrokrążenie: budowa i funkcje, funkcje chłonki.

9.Budowa i rodzaje naczyń włosowatych – mechanizmy wymiany.

10.Czynniki wpływające na ciśnienie tętnicze krwi.

11.Krążenie żylne.

-mechanizmy napędzające krążenie żylne;

-ciśnienie żylne;

Regulacja funkcji układu krążenia:

12.Unerwienie naczyń krwionośnych.

13.Zadania i główne mechanizmy regulacji układu krążenia.

14.Napięcie bierne i czynne naczyń krwionośnych.

15.Zadania i mechanizmy autoregulacji.

16.Odruch z baroreceptorów – mechanizm i funkcja.

17.Czynniki kurczące i rozszerzające naczynia krwionośne.

18.Rola śródbłonka naczyniowego

Część praktyczna:

1. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.

2. Nieinwazyjny pomiar częstości pracy serca oraz saturacji przy użyciu pulsoksymetrów.

Ćwiczenie 9.

Temat: Układ oddechowy, mechanika i regulacja oddychania.

1.Podstawy anatomiczne górnych i dolnych dróg oddechowych.

2.Funkcje układu oddechowego.

3.Biomechanika oddychania; wdech, wydech, mięśnie oddechowe.

4.Ciśnienie warunkujące przepływ gazów w układzie oddechowym.

5.Geneza ujemnego ciśnienia w klatce piersiowej.

6.Napięcie powierzchniowe pęcherzyków płucnych.

7.Znaczenie fizjologiczne surfaktantu.

8.Czynniki wpływające na wielkość oporu dróg oddechowych z uwzględnieniem promienia oskrzeli.

9.Przestrzeń nieużyteczna anatomiczna i fizjologiczna.

10.Objętości i pojemności płuc.

11.Wymiana gazowa w płucach.

12.Regulacja funkcji układu oddechowego przez AUN i NANC.

13.Generowanie rytmu oddechowego.

14.Ośrodki oddechowe rdzenia przedłużonego.

15.Ośrodki oddechowe mostu.

16.Receptory dróg oddechowych i tkanki płucnej.

-mechanoreceptory wolno adaptujące się (SAR)

-mechanoreceptory szybko adaptujące się (RAR) c.receptory oskrzelowe C niezmienilizowane

-receptory okołokapilarne J

17.Chemiczna regulacja oddychania.

-chemoreceptory ośrodkowe

-chemoreceptory obwodowe

Część praktyczna:

1. Spirometria - nieinwazyjne badanie pozwalające ocenić pracę płuc oraz ich pojemność;

2. Badanie PEF czyli maksymalnego przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas maksymalnie natężonego wydechu;

Ćwiczenie 10.

Temat: Fizjologia układu moczowego. Równowaga wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa.

1.Funkcje nerki. Budowa i funkcje nefronu.

3.Przepływ krwi przez nerki i jego autoregulacja.

4.Aparat przykłębuszkowy.

5.Tworzenie moczu: wchłanianie zwrotne, sekrecja kanalikowa, filtracja kłębuszkowa.

6.Klirens nerkowy (inuliny, PAH, mocznika, glukozy).

7.Transport kanalikowy glukozy, próg nerkowy dla glukozy.

8.Mechanizm zagęszczania i rozcieńczania moczu.

9.Przestrzenie wodne organizmu.

10.Bilans wodny organizmu.

11.Skład elektrolitowy płynów ustrojowych i jego regulacja.

12.Ogólnoustrojowe czynniki zaangażowane w regulację gospodarki wodno-elektrolitowej.

13.Znaczenie stałego pH dla organizmu.

14.Procesy umożliwiające utrzymanie pH w stałych granicach.

15.Źródła jonów H+.

16.Metaboliczne źródła zasad.

17.Układy buforowe ustroju.

-bufory krwi

-bufory tkankowe.

18.Bufor wodorowęglanowy.

19.Znaczenie płuc w utrzymaniu równowagi kwasowo – zasadowej.

20.Funkcja nerek w utrzymaniu równowagi kwasowo – zasadowej.

Część praktyczna:

1. Pomiar nawodnienia skóry przy użyciu miernika wilgotności używanego m.in. w kosmetologii.

Ćwiczenie 11.

Temat: Fizjologia układu pokarmowego.

1.Struktura anatomiczna ściany przewodu pokarmowego.

2.Unerwienie przewodu pokarmowego.

3.Odruchy przewodu pokarmowego: długie i odruchy własne.

4.Aktywność elektryczna przewodu pokarmowego.

5.Motoryka.

6.Hormony przewodu pokarmowego:

7.Czynności poszczególnych części przewodu pokarmowego.

-funkcja żucia b.funkcje i regulacja wydzielania śliny

8.Żołądek:

-Funkcje, wydzielanie

-komórki wydzielnicze żołądka;

-funkcja HCl, mechanizm wydzielania HCl .

9.Wydzielanie trzustkowe.

-budowa, ukrwienie i unerwienie trzustki

-skład i funkcje soku trzustkowego;

-enzymy trzustkowe;

-regulacja wydzielania soku trzustkowego.

10.Wątroba – rola.

11.Trawienie i wchłanianie w przewodzie pokarmowym

-węglowodanów, białek i tłuszczów

-rola soli żółciowych w trawieniu tłuszczy.

Część praktyczna:

1. Pomiar zawartości tkanki tłuszczowej przy użyciu analizatora pomiaru masy.

2. Pomiar grubości fałdu skórno-tłuszczowego przy użyciu fałdomierza.

Ćwiczenie 12.

Temat: Hormony cz.I - część ogólna, podwzgórze, przysadka mózgowa, tarczyca i trzustka. 

1.Wzajemne powiązanie pomiędzy układem nerwowym i wydzielania wewnętrznego w utrzymaniu homeostazy.

2.Definicja hormonu oraz klasyfikacja hormonów z uwzględnieniem: miejsca i zakresu działania, budowy chemicznej.

3.Mechanizm działania hormonów peptydowych, aminokwasowych, steroidowych.

4.Oś podwzgórzowo-przysadkowa.

5.Hormony podwzgórzowe.

6.Przysadkowy układ wrotny.

7.Kontrola wydzielania dokrewnego: nerwowa, hormonalna, metaboliczna.

8.Pętla sprzężenia zwrotnego.

9.Hormony tylnego płata przysadki mózgowej.

10.Hormony przedniego płata przysadki mózgowej: wydzielanie, mechanizm działania. Budowa gruczołu tarczowego

11.Hormony tarczycy

-wytwarzanie, gromadzenie, uwalnianie, katabolizm,

-czynność hormonów tarczycy,

-regulacja wydzielania hormonów tarczycy.

12.Budowa wewnątrzwydzielniczej części trzustki.

13.Komórkowy mechanizm działania insuliny

-receptor insulinowy

-wpływ glukozy na wydzielanie insuliny.

14.Glukagon

-kontrola wydzielania

-wpływy glukagonu

Ćwiczenie 13.

Temat: Hormony cz. II - gospodarka wapniwo-fosforanowa, nadnercza. Hormony płciowe. 

1.Funkcja wapnia w procesach fizjologicznych.

2.Rozmieszczenie wapnia w osoczu i w kościach.

3.Rola fosforu.

4.Parathormon i Kalcytonina: regulacja wydzielania, działanie, efekty działania.

5.Witamina D: biosynteza, mechanizm działania i funkcje.

6.Hormony kory i rdzenia nadnerczy.

7.Układ rozrodczy męski:

-budowa zewnętrznych i wewnętrznych narządów płciowych, funkcja jądra, funkcja komórek Sertoliego i komórek Leydiga. Hormony jąder.

8.Regulacja wytwarzania hormonów płciowych męskich.

9.Fizjologiczne skutki działania androgenów.

10.Układ rozrodczy żeński.

-budowa narządów płciowych: jajnika, jajowodu, macicy, pochwy, cykl miesiączkowy, cykl jajnikowy,cykl maciczny

11.Hormony jajnika.

12.Neuroendokrynna kontrola czynności jajnika: faza przedowulacyjna, owulacyjna, poowulacyjna.

13.Funkcja estrogenów i progesteronu.

14.Hormony łożyska

Ćwiczenie 14.

Temat: Powtórzenie przerobionego materiału - Kolokwium II. 

             Fizjologia wysiłku fizycznego 

1.Klasyfikacja wysiłku

2.Koszt energetyczny wysiłków.

3.Źródła energii do pracy mięśniowej i metabolizm wysiłkowy

4.Wskaźnik wydolności fizycznej – maksymalne pochłanianie tlenu przez organizm

Część praktyczna:

1. Ocena wpływu wysiłku fizycznego (jazda na cykloergometrze rowerowym) na pracę serca i rytm oddechowy.

Ćwiczenie 15.

Temat: Kolokwium dopuszczające 

            Fizjologia skóry i tkanki tłuszczowej.

1. Budowa skóry.

2. Funkcje czynne i bierne skóry. Funkcje poszczególnych warstw skóry.

3. Skóra a rytm dobowy.

4. Melatonina (synteza i działanie).

5. Skóra jako narząd czucia. Receptory w skórze.

6. Unerwienie i ukrwienie skóry. Naczynia limfatyczne w skórze.

7. Termoregulacja. Mechanizmy termoregulacji, termoreceptory.

8. Skórny układ neuroendokrynny. Naskórkowa i skórna jednostka endokrynna.

9. Interakcja pomiędzy miejscową a ośrodkową osią podwzgórze-przysadka-kora nanerczy (receptory CRF).

10. Wpływ hormonów tarczycy, hormonów płciowych i kannabinoidów na skórę.

11. Rodzaje i rozmieszczenie tkanki tłuszczowej.

12. Znaczenie skórnej tkanki tłuszczowej (dWAT).