Wymiar godzinowy zajęć: wykłady- 45 godzin, ćwiczenia- 110 godzin, seminaria-   15 godzin

PROGRAM NAUCZANIA:

sylabus dostepny jest na stronie Wydział Farmaceutyczny- Studia przeddyplomowe- Analityka Medyczna- Sylabusy

Tematy wykładów

Rodzaje i charakterystyka materiału biologicznego wykorzystywanego do badań hematologicznych, cytomorfologicznych i koagulologicznych. 

Podstawowe problemy przedlaboratoryjnej i pozalaboratoryjnej fazy wykonywania badań hematologicznych. 
Czynniki wpływające na wiarygodność wyników badań hematologicznych.
Automatyzacja badań hematologicznych (zalety i wady). Rodzaje analizatorów, metody pomiarowe. 
Regulacja erytropoezy, szereg rozwojowy erytrocytów. 
Krwinki czerwone w rozmazie krwi obwodowej. Nieprawidłowości wielkości, zabarwienia, kształtu erytrocytów. Wtręty erytrocytarne. 
Definicja i podział niedokrwistości. 
Przyczyny i laboratoryjna diagnostyka niedokrwistości: pokrwotocznej ostrej, aplastycznej, z niedoboru żelaza, syderoblastycznych, ACD, megaloblastycznych i hemolitycznych.
Różnicowanie i dojrzewanie szeregu granulocytarnego, limfocytarnego, monocytarnego. Zmiany w obrębie jądra leukocytów i cytoplazmy.
Diagnostyka wrodzonych i nabytych zaburzeń układu granulocytarnego. Podstawy cytometrii przepływowej w diagnostyce hematologicznej. 
Agranulocytoza i pancytopenia, znaczenie kliniczne i diagnostyka. 
Diagnostyka przewlekłej białaczki limfocytowej. 
Hematologiczna diagnostyka gammapatii monoklonalnych.
Rutynowa i specjalistyczna diagnostyka białaczek ostrych. 
Diagnostyka i różnicowanie nowotworów mieloproliferacyjnych. 
Diagnostyka i różnicowanie nowotworów mielodysplastycznych.
Mechanizm krzepnięcia i fibrynolizy w aspekcie diagnostyki koagulologicznej.
Wiek a sprawność mechanizmów hemostazy.
Metody pomiarowe stosowane w koagulologii i wartość diagnostyczna parametrów hemostazy pierwotnej i ostatecznej. 
Laboratoryjna diagnostyka wrodzonych oraz nabytych: naczyniowych, płytkowych i osoczowych skaz krwotocznych (choroba von Willebranda, hemofilie, zespół rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego). 
Laboratoryjna diagnostyka trombofilii wrodzonych i nabytych.
Zaburzenia układu hemostazy towarzyszące różnym stanom klinicznym. 
Monitorowanie leczenia antykoagulacyjnego. 

Tematy seminariów

Wpływ czynników przedanalitycznych na jakość laboratoryjnych badań hematologicznych.  
Strategia diagnostyczna w niedokrwistościach w wybranych stanach klinicznych (ciąża, niedoczynność i nadczynność tarczycy, choroby reumatyczne, choroby serca, choroby przewodu pokarmowego, choroby układu moczowego, choroba nowotworowa, niedokrwistość u noworodków i u osób starszych).
Interpretacja wyników badań hematologicznych w aspekcie specjalności klinicznych (neonatologia, ginekologia i położnictwo, endokrynologia, gastrologia, kardiologia, reumatologia, chirurgia, hematologia i onkologia).
Wytyczne dotyczące badań laboratoryjnych w miejscu opieki nad pacjentem (POCT), w tym z zakresu diagnostyki hematologicznej.

Tematy ćwiczeń: Semestr zimowy- grupy 6- osobowe; Semestr letni- grupy 12- osobowe

Blok ćwiczeń w Pracowni morfologii krwi, 5013 ZDH, sale seminaryjne na VI piętrze
prowadząca: dr hab. n. med. Grażyna Ewa Będkowska; dr hab. n. med. Joanna Osada
Ćwiczenie 1: Wyposażenie i funkcje pracowni hematologicznej. Zasady przygotowania pacjenta i pobierania krwi do badania. Oznaczanie morfologii krwi metodą automatyczną.
Ćwiczenie 2: Wartości prawidłowe parametrów morfologii krwi (RBC, HGB, HCT, MCV, MCH, MCHC, RDW, HDW, Micro R, Macro R). Ocena wartości diagnostycznej hematokrytu, stężenia hemoglobiny, liczby erytrocytów w metodach manualnych. Obliczanie wskaźników czerwonokrwinkowych (MCV, MCH, MCHC). Oznaczanie morfologii krwi metodą automatyczną.
Ćwiczenie 3: Leukocyty (NEUT, LIMF, MONO, EOS, BASO, IG, NEUT-RI, NEUT-GI, RE-LYM, AS-LYM) i NRBC: wartości prawidłowe. Manualna ocena liczby WBC oraz granulocytów kwasochłonnych metodą komorową. Zasady weryfikacji wyników morfologii krwi obwodowej metodą mikroskopową. Samodzielna walidacja wyników w systemie laboratoryjnym MARCEL.
Ćwiczenie 4: Płytki krwi (PLT, MPV, PDW, PCT, P-LCR, IPF): wartości prawidłowe. Zasady oznaczania oraz manualna ocena liczby PLT metodą komorową. Weryfikacja wyniku liczby PLT przy podejrzeniu pseudotrombocytopenii (PTCP). Samodzielna walidacja wyników w systemie laboratoryjnym MARCEL.
Ćwiczenie 5: Retikulocyty: wartości prawidłowe parametrów retikulocytarnych (RETIC, RETIC%, CHr/RET-HE, LFR, MFR, HFR, IRF, Hypo HE, Hyper HE). Interpretacja wyników w różnych stanach klinicznych.
Ćwiczenie 6: Wartość diagnostyczna parametrów morfologii krwi. Omawianie przypadków klinicznych.
Ćwiczenie 7: Zaliczenie bloku ćwiczeniowego z morfologii krwi: teoretyczne (test) i praktyczne (samodzielne wykonanie morfologii krwi wraz z interpretacją uzyskanego wyniku oraz oceną potrzeby weryfikacji mikroskopowej).

Blok ćwiczeń Blok ćwiczeń w Pracowni mikroskopowej I: VI piętro sala nr 4
Prowadząca: dr hab. n. med. Joanna Osada; dr hab. n. med. Małgorzata Rusak
Ćwiczenie 1: Zasady oceny prawidłowych preparatów krwi. Morfologia krwinek białych, czerwonych i płytkowych w rozmazie krwi barwionym metodą Maya-Grünwalda-Giemzy u osób zdrowych. Ocena rozmazów prawidłowych dorosłego i noworodka.
Ćwiczenie 2: Mikroskopowa ocena zaburzeń morfologicznych krwinek czerwonych (zmiany wielkości, barwliwości, kształtu, wtręty w cytoplazmie erytrocytów). Zasady oceny rozmazów szpiku kostnego. Szereg rozwojowy erytroblastów. Erytropoeza normoblastyczna i megaloblastyczna. Ocena mielogramów pod kątem zaburzeń erytropoezy.
Ćwiczenie 3: Samodzielna ocena preparatów mikroskopowych oraz interpretacja wyników rozmazów krwi w stanie zdrowia w różnych grupach wiekowych.  Samodzielna ocena układu czerwonokrwinkowego w rozmazach krwi.
Ćwiczenie 4: Ocena rozmazów krwi obwodowej i szpiku kostnego w niedokrwistościach z niedoboru żelaza. Zbiorcza interpretacja wyników badań laboratoryjnych w niedokrwistościach mikrocytarnych. 
Ćwiczenie 5: Ocena rozmazów krwi obwodowej i szpiku kostnego w niedokrwistościach megaloblastycznych. Zmiany w układzie białokrwinkowym w niedokrwistościach megaloblastycznych. Zbiorcza interpretacja wyników badań laboratoryjnych w niedokrwistościach makrocytarnych. 
Ćwiczenie 6: Ocena rozmazów krwi obwodowej i szpiku kostnego w niedokrwistościach hemolitycznych. Cechy hemolizy i kompensacji. Ocena retikulocytów metodą mikroskopową. Interpretacja wyników laboratoryjnych w niedokrwistościach hemolitycznych. 
Ćwiczenie 7: Zaliczenie bloku ćwiczeniowego: teoretyczne (test) i praktyczne (ocena leukogramu).

Blok ćwiczeń w Pracowni hemostazy, 5015 ZDH, sale seminaryjne na VI piętrze
Prowadząca: dr n. med. Joanna Pawlus; dr hab. n. med. Małgorzata Rusak
Ćwiczenie 1: Organizacja pracy w pracowni hemostazy. Zasady pobierania i przechowywania materiału do badań koagulologicznych - błędy przedanalityczne i analityczne. Metody oceny funkcji płytek krwi: retrakcja skrzepu, adhezja i agregacja płytek krwi. Wykonanie badania retrakcji skrzepu i agregometrii.
Ćwiczenie 2: Metody pomiaru czasów krzepnięcia: czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (czas APTT), test korekcji APTT, czas protrombinowy i parametry opisujące go (wskaźnik protrombinowy, współczynnik protrombinowy, aktywność protrombiny, ISI, INR), czas trombinowy (TT). Metody oceny stężenia i aktywności czynników krzepnięcia. Wykonanie pomiarów PT, APTT, TT, stężenia fibrynogenu. Interpretacja wyników czasów krzepnięcia w różnych stanach klinicznych.
Ćwiczenie 3: Oznaczanie parametrów układu fibrynolitycznego (stężenie D-D, aktywność plazminogenu i alfa-2-antyplazminy). Ocena PC, PS, AT, APC-R, mutacja czynnika Leiden, mutacja genu protrombiny w diagnostyce trombofilii. 
Ćwiczenie 4: Zbiorcza interpretacja wyników badań koagulologicznych w różnych stanach klinicznych
Ćwiczenie 5: Monitorowanie leczenia przeciwzakrzepowego: heparyną niefrakcjonowaną, heparyną drobnocząsteczkową, antywitaminami K, antykoagulantami nowej generacji (DOAC).
Ćwiczenie 6: Nieprawidłowości w strategii diagnostyki koagulologicznej oraz trudności w interpretacji uzyskanych wyników – case study.
Ćwiczenie 7: Zaliczenie bloku ćwiczeniowego: teoretyczne (kolokwium pisemne) i praktyczne (samodzielne wykonanie określonych testów laboratoryjnych oraz interpretacja koagulogramów w różnych stanach klinicznych).

Blok ćwiczeń w Pracowni mikroskopowej II, VI piętro sala nr 4
Prowadząca: dr hab. n. med. Małgorzata Rusak; dr hab. n. med. Joanna Osada
Ćwiczenie 1: Samodzielne wykonywanie rozmazów krwi żylnej i barwienie metodą Maya-Grünwalda-Giemzy. Zasady wykonywania rozmazów krwi i szpiku do badań cytomorfologicznych 
Ćwiczenie 2: Ocena zmian ilościowych i jakościowych komórek układu białokrwinkowego w rozmazach krwi. Ocena rozmazu krwi w pancytopenii. Ocena rozmazów krwi w patologiach dotyczących układu granulocytów, chorobach bakteryjnych i wirusowych (HIV, mononukleoza zakaźna).
Ćwiczenie 3: Ocena zmian ilościowych i jakościowych komórek układu białokrwinkowego w rozmazach szpiku w różnych stanach klinicznych i interpretacja uzyskanych wyników
Ćwiczenie 4: Ocena rozmazów krwi obwodowej i szpiku w nowotworach mieloproliferacyjnych (czerwienica prawdziwa; przewlekła białaczka szpikowa - w zależności od fazy choroby) badania cytochemiczne na przykładzie fosfatazy alkalicznej neutrofilów (FAN). 
Ćwiczenie 5: Ocena rozmazów krwi obwodowej i szpiku w przewlekłej białaczce limfocytowej, białaczce włochatokomórkowej, szpiczaku plazmocytowym; badania cytometryczne: ocena immunofenotypu. Interpretacja wyników laboratoryjnych
Ćwiczenie 6: Ocena rozmazów krwi obwodowej i szpiku w białaczkach ostrych; barwienia cytochemiczne: peroksydaza, glikogen, esterazy, lipidy w białaczkach ostrych- demonstracja. Immunodiagnostyka białaczek ostrych. Interpretacja wyników laboratoryjnych. 
Ćwiczenie 7: Zaliczenie bloku ćwiczeniowego: teoretyczne (test) i praktyczne (samodzielna ocena leukogramu).