Oddział Intensywnej Terapii Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK w Białymstoku wyposażony został w dwa najnowszej generacji respiratory z unikalnym trybem wentylacji FCV. Są to jedne z pierwszych urządzeń tego typu w Polsce.
Na świecie respiratory te pracują w 11 krajach i wykorzystywane są do leczenia chorych w 40 szpitalach. Nowe respiratory działanie swoje opierają na kontroli przepływu wdechowego i wydechowego (FCV), jak również umożliwiają prowadzenie wentylacji z dużymi częstotliwościami. Wentylacja kontrolowana przepływem ze wspomaganiem wydechu jest owocem bliskiej współpracy specjalistów anestezjologii i intensywnej terapii oraz fizyków.
Szczególną rolę w opracowaniu tej metody wentylacji odegrał profesor Dietmar Enk - anestezjolog i intensywista (University Hospital Münster) oraz profesor Tom Barnes (Institute of Physics, London). Pierwsze kliniczne zastosowanie wentylacji FCV ze wspomaganiem wydechu miało miejsce w roku 2017. Publikacje dotyczące przeprowadzonych badań wskazują, że metoda FCV charakteryzuje się bardziej wydajną wentylacją, prowadzi do poprawy mechaniki układu oddechowego oraz zmniejsza ryzyko respiratorowego uszkodzenia płuc w porównaniu z metodami konwencjonalnymi wentylacji mechanicznej. FCV kontroluje zarówno fazę wdechu, jak i wydechu i może być stosowana przez zwykłe rurki dotchawicze oraz rurki ultracienkie, co umożliwia wentylację chorych z istotnym zwężeniem dróg oddechowych wywołanym np. przez rozrost nowotworowy.
Wykazano, że FCV - w porównaniu z konwencjonalnymi metodami wentylacji - zapewnia bardziej jednorodne upowietrzenie płuc przy jednoczesnym zmniejszeniu ognisk niedodmy, co skutkuje wyższą efektywnością wentylacji i poprawą stosunku wentylacji do perfuzji. Ponadto sugerowano w przeprowadzonych badaniach, że podczas stosowania FCV rozpraszanie energii w płucach jest znacznie zmniejszone.
Chociaż opublikowane dane kliniczne zostały w większości uzyskane w warunkach sali operacyjnej, pojawiają się doniesienia o korzystnym zastosowaniu FCV w oddziałach intensywnej terapii. Szczególnie ciężko chorzy pacjenci z ARDS mogą odnieść korzyść z łagodnej, ale bardziej wydajnej strategii wentylacji ze zminimalizowanym rozpraszaniem energii. ARDS jest bardzo ciężką postacią niewydolności oddechowej, którą definiuje się jako zespół objawów zapalnych płuc ze zwiększoną przepuszczalnością śródbłonka naczyniowego w krążeniu płucnym w powiązaniu ze zmianami radiologicznymi i fizjologicznymi, które nie są wynikiem nadciśnienia w lewym przedsionku i w krążeniu płucnym, chociaż mogą z nimi współistnieć. Przeprowadzone badania i obserwacje sugerują, że metoda FCV zmniejsza ryzyko wystąpienia uszkodzenia płuc wywołanego respiratoroterapią tzw. VILI i wspomaga regenerację płuc uszkodzonych w przebiegu ARDS.
Znany jest przypadek skutecznego leczenia chorego z ciężką postacią ARDS z wykorzystaniem FCV wówczas, gdy konwencjonalne tryby wentylacji przestały być skuteczne, a u chorego istniały przeciwwskazania do zastosowania pozaustrojowych technik oksygenacji krwi (ECMO). Pojawiają się wstępne doniesienia o przydatności trybu FCV w leczeniu ARDS rozwijającego się u pacjentów z COVID- 19. Dodatkową zaletą trybu wentylacji FCV jest mniejszy wpływ kardiodepresyjny tego rodzaju terapii, a możliwość stosowania ujemnych ciśnień wydechowych znajduje zastosowanie w leczeniu niewydolności oddechowej, której towarzyszy wstrząs krwotoczny, czy też wstrząs hipowolemiczny o innej przyczynie.
Zespół pielęgniarski i lekarski Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK w Białymstoku z dużym zainteresowaniem uczestniczył w szkoleniu pozwalającym na poznanie zasad obsługi respiratorów oraz możliwości terapeutycznych wynikających z wykorzystania trybu FCV i Jet.
Posiadanie sprzętu umożliwiającego stosowanie nowych opcji i trybów wentylacji mechanicznej daje szersze możliwości pomocy pacjentom zarówno poddawanym wysokospecjalistycznym procedurom operacyjnym, jak również hospitalizowanym w Oddziale Intensywnej Terapii z powodu niewydolności oddechowej.
Dr Sławomir Czaban,
kierownik Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK w Białymstoku
