III ROK ANALITYKA MEDYCZNA

rok akademicki 2025/2026

Analityka ogólna i technika pobierania materiału

poniedziałki 13:45 – 15:15

Collegium Novum VI p., s.2

TEMATY WYKŁADÓW:

1. Błędy przedlaboratoryjne i laboratoryjne wpływające na wyniki badań laboratoryjnych. cz. 1 dr n. med. Jolanta Czyżewska – 06.10.2025r. (2h)
2. Organizacja pracy w punkcie pobierania materiałów biologicznych. prof. dr hab. Violetta Dymicka-Piekarska – 13.10.2025r. (2h)
3. Rodzaje i charakterystyka krwi jako materiału biologicznego do badań laboratoryjnych. dr n. med. Jolanta Czyżewska – 20.10.2025r. (2h)
4. Powstawanie, zasady pobierania, transportu i przechowywania innych materiałów biologicznych (nasienie, płyn owodniowy, płyn stawowy, wydzielina z pochwy) do badań laboratoryjnych. dr hab. n. med. Justyna Dorf - 27.10.2025r. (2h)
5. Błędy przedlaboratoryjne i laboratoryjne wpływające na wyniki badań laboratoryjnych – cz. 2. dr n. med. Jolanta Czyżewska 03.11.2025r. (2h)
6. Procesy powstawania moczu i techniki pobierania moczu do badań laboratoryjnych. dr hab. n. med. Joanna Kamińska - 17.11.2025r. (2h)
7. Badanie właściwości fizycznych i chemicznych moczu. dr hab. n. med. Joanna Kamińska - – 24.11.2025r. (2h).
8. Osad moczu - standaryzacja przygotowania osadu, badanie mikroskopowe. dr hab. n. med. Joanna Kamińska - 01.12.2025r. (2h)
9. Choroby nerek i ich diagnozowanie. dr hab. n. med. Joanna Kamińska – 08.12.2025r. (2h).
10. Płyn mózgowo-rdzeniowy - badanie cech fizycznych, chemicznych oraz badanie mikroskopowe. dr hab. n. med. Olga Koper-Lenkiewicz - 15.12.2025r. (2h), 22.12.2025r. (2h), 12.01.2026r (1h)
11. Wysięki i przesięki, kryteria ich różnicowania. dr hab. n. med. Olga Koper-Lenkiewicz –12.01.2026r. (1h), 19.01.2026r. (2h)
12. Badanie i pobieranie kału na obecność jaj i cyst pasożytów oraz resztek pokarmowych. prof. dr hab. Joanna Matowicka-Karna – 26.01.2026r. (2h)
13. Diagnostyka TORCH. dr hab. n. med. Justyna Dorf 02.02.2026r. (2h)

Analityka ogólna i technika pobierania materiału

Ćwiczenia - Semestr VI

ANALITYKA MEDYCZNA III ROK

rok akademicki 2025/2026

semestr zimowy

Ćwiczenie 1

ZASADY ORGANIZACJI PUNKTU POBIERANIA KRWI

prof. dr hab. n. med. Violetta Dymicka-Piekarska

1. Rejestracja i dokumentacja pacjentów.
2. Sprzęt do pobierania krwi żylnej w systemie zamkniętym oraz krwi włośniczkowej. Zasady BHP.
3. Środki do dezynfekcji.
4. Utylizacja materiałów zużywalnych.
5. Zasady wirowania krwi pełnej i przechowywanie surowicy i osocza.

Część praktyczna: Zapoznanie się z organizacją Punktu Pobierania Krwi i innych materiałów biologicznych. Zapoznanie się ze zleceniami lekarskimi.

Ćwiczenie 2

POBIERANIE KRWI ŻYLNEJ I WŁOŚNICZKOWEJ

dr n. med. Jolanta Czyżewska

1. Organizacja stanowiska pracy do pobierania krwi żylnej.
2. Rodzaje i zastosowanie antykoagulantów.
3. Rekomendacje EFLM-COLABIOCLI dotyczące pobierania krwi żylnej z roku 2018.
4. Zasady pobierania krwi do badań wg wytycznych KIDL z 2018 r.
5. Błędy w przygotowaniu pacjenta do pobrania krwi.
6. Błędy przy pobieraniu krwi od pacjenta.

Część praktyczna: Praktyczne pobieranie krwi żylnej przy użyciu fantomu kończyny górnej.

Ćwiczenie 3

POBIERANIE KRWI ŻYLNEJ I WŁOŚNICZKOWEJ c.d.

dr n. med. Jolanta Czyżewska

1. Omówienie różnych systemów do pobierania krwi żylnej (system otwarty, system aspiracyjno - próżniowy, system próżniowy, system półotwarty).
2. Omówienie zasad prawidłowego pobierania krwi żylnej, tętniczej i włośniczkowej.
3. Wpływ różnych czynników na jakość wyników laboratoryjnych: wiek, płeć, rasa, aktywność fizyczna, ciążą, używki, leki.
4. Błędy przedlaboratoryjne związane z pobieraniem krwi: hemoliza, lipemia, hiperbilirubinemia.
5. Błąd stazy.

Część praktyczna: Praktyczne pobieranie krwi żylnej i włośniczkowej. Nastawienia i odczyt badania OB (opad Biernackiego).

Ćwiczenie 4

FAZA PRZEDANALITYCZNA BADANIA PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO (PMR), PŁYNÓW Z JAM CIAŁA (PJC) I PŁYNU STAWOWEGO

dr hab. n. med. Olga Koper-Lenkiewicz

1. Organizacja Pracowni Płynów Ustrojowych.
2. Powstawanie PMR, PJC i płynu stawowego.
3. Pobieranie PMR, PJC i płynu stawowego.
4. Transport i przechowywanie płynów.
5. Błędy fazy przedanalitycznej wpływające na wynik badania PMR, PJC i płynu stawowego.

Część praktyczna: Prezentacja Pracowni Płynów Ustrojowych i sprzętu do badania płynów ustrojowych.

Ćwiczenie 5

BADANIE LABORATORYJNE PŁYNU MÓZGOWO-RDZENIOWEGO (PMR)

dr hab. n. med. Olga Koper-Lenkiewicz

1. Cechy fizyczne PMR: barwa, przejrzystość, lepkość, tendencja do wykrzepiania.
2. Cechy biochemiczne PMR: białko całkowite, albumina, glukoza, chlorki, mleczany, współczynnik albuminowy, IgG, indeks IgG, indeks glukozy, odczyn globulinowy Nonne-Apelta, odczyn Pandy’ego.
3. Ocena funkcjonalności bariery krew – płyn mózgowo-rdzeniowy oraz integralności bariery krew-mózg.
4. Przydatność badań laboratoryjnych w diagnostyce płynotoku nosowego.

Część praktyczna: Ocena cech fizycznych i biochemicznych płynu mózgowo-rdzeniowego. Interpretacja wyników.

Ćwiczenie 6

FAZA PRZEDANALITYCZNA I BADANIE OGÓLNE MOCZU

dr hab. n. med. Justyna Dorf

1. Organizacja Pracowni Analityki Ogólnej.
2. Rodzaje próbek i sposoby pobierania moczu.
3. Przygotowanie pacjenta do badania moczu.
4. Standaryzacja pobrania moczu.
5. Konserwacja, transport oraz przechowywanie próbek moczu.
6. Błędy fazy przedanalitycznej wpływające na wynik badania moczu.
7. Znaczenie diagnostyczne parametrów fizycznych moczu: barwy, przejrzystości, pH, ciężaru właściwego (SG), osmolalności, diurezy.
8. Metody oznaczania parametrów fizycznych moczu.
9. Kolejność i składowe badania ogólnego moczu.

Część praktyczna: Prezentacja Pracowni Analityki Ogólnej. Wykonanie badania ogólnego moczu z użyciem 10-parametrowych suchych pasków testowych (odczyt wzrokowy i z użyciem analizatora Cobas u411). Wykonanie badania fizyko-chemicznego na analizatorze automatycznym UC 3500 Sysmex.

Ćwiczenie 7

OCENA PARAMETRÓW BIOCHEMICZNYCH MOCZU cz. 1

dr hab. n. med. Justyna Dorf

1. 1. Białkomocz – rodzaje, metody oznaczania, znaczenie kliniczne.
   2. Współczynnik białko całkowite/kreatynina w jednorazowej próbce moczu (PCR) – metody oznaczania, znaczenie diagnostyczne.
   3. Albuminuria/ Współczynnik albumina/kreatynina w jednorazowej próbce moczu (ACR) – metody oznaczania, znaczenie diagnostyczne.
   4. Glukoza w moczu, glukozuria – metody oznaczania, znaczenie diagnostyczne.
   5. Ciała ketonowe w moczu, ketonuria – metody oznaczania, znaczenie diagnostyczne.

Część praktyczna: Oznaczania białka całkowitego w dobowej zbiórce moczu (DZM), współczynnika białko całkowite/kreatynina w jednorazowej próbce moczu (PCR) oraz albuminurii - współczynnik albumina/kreatynina w jednorazowej próbce moczu (ACR) na analizatorze Integra 400+. Interpretacja wyników.

Ćwiczenie 8

OCENA PARAMATRÓW BIOCHEMICZNYCH MOCZU cz. 2

dr hab. n. med. Joanna Kamińska

1. Znaczenie diagnostyczne barwników żółciowych w moczu: urobilinogen, bilirubina. Zasada metody na pasku testowym. Żółtaczki a barwniki żółciowe w moczu.
2. Test na azotyny/nitraty – znaczenie diagnostyczne oraz zasada metody na pasku testowym.
3. Ocena kwasu askorbinowego w moczu, zasada metody oraz wpływ na wynik innych parametrów ocenianych za pomocą suchej chemii.
4. Krew/wolna hemoglobina/mioglobina oraz leukocyty/esteraza leukocytowa na pasku testowym. Zasada metody na pasku i znaczenie diagnostyczne. Różnicowanie: hemoglobinuria a mioglobinuria.
5. Przyczyny wyników fałszywie dodatnich i ujemnych parametrów biochemicznych moczu ocenianych metodą paskową.

Część praktyczna: Ocena parametrów fizyko-chemicznych moczu na analizatorze UC 3500 lub Cobas u 411.