PATOFIZJOLOGIA UKŁADU ENDOKRYNNEGO CZ. 1
1. Przypomnienie wiadomości z anatomii i fizjologii dotyczących układu endokrynnego:
a) gruczoły i ich hormony
b) regulacja funkcji układu wydzielania wewnętrznego (czynniki regulujące wydzielanie hormonów, pętle sprzężeń zwrotnych)
c) porównanie właściwości hormonów białkowych/peptydowych, steroidowych i pochodnych aminokwasów
2. Zaburzenia funkcji układu endokrynnego:
a) ogólne mechanizmy zaburzeń układu endokrynnego:
- zaburzenia ilościowe i jakościowe syntezy hormonów
- zaburzenia magazynowania, wydzielania i transportu hormonów
- zaburzenia działania hormonów (procesu konwersji prohormonu w czynny hormon, odpowiedzi receptora komórkowego – rzekoma niedoczynność gruczołu, niedobór wewnątrzkomórkowych nośników hormonalnych)
- zaburzenia katabolizmu hormonów
b) przyczyny nieprawidłowego funkcjonowania układu dokrewnego (czynniki genetyczne, choroby autoimmunologiczne, nowotwory, czynniki jatrogenne, czynniki dietetyczne, choroby innych narządów, zakażenia, itp.)
c) definicja pierwotnej i wtórnej nadczynności/niedoczynności gruczołu
d) ektopowe wydzielanie hormonów
3. Zaburzenia funkcji podwzgórza i przysadki:
a) powstawanie, regulacja wydzielania, mechanizm i efekty działania hormonów podwzgórza i przysadki
b) nieprawidłowości czynności regulacyjnej podwzgórza
c) przyczyny i następstwa nadmiaru i niedoboru hormon antydiuretycznego (wazopresyny, ADH, AVP):
- moczówka prosta centralna i nerkowa
- zespół nieadekwatnego wydzielania hormonu adiuretycznego (SIADH, zespół Schwartza-Barttera)
d) przyczyny i objawy niedoczynności i nadczynności przedniego płata przysadki, w tym:
- przyczyny i objawy nadmiaru prolaktyny (PRL)
- przyczyny i objawy niedoboru i nadmiaru hormonu wzrostu (GH) – karłowatość przysadkowa, gigantyzm, akromegalia
4. Zaburzenia funkcji tarczycy:
a) powstawanie, regulacja wydzielania, mechanizm i efekty działania hormonów tarczycy
b) działanie jodu na tarczycę (skutki niedoboru i nadmiaru)
c) niedoczynność tarczycy:
- przyczyny niedoczynności pierwotnej i wtórnej tarczycy
- objawy i skutki niedoboru hormonów tarczycy
- śpiączka hipometaboliczna
d) nadczynność tarczycy:
- przyczyny nadczynności pierwotnej i wtórnej tarczycy
- objawy i skutki nadmiaru hormonów tarczycy
- przełom tarczycowy
e) wole – rodzaje, przyczyny i mechanizm powstawania
f) choroby autoimmunologiczne tarczycy (choroba Gravesa-Basedowa i choroba Hashimoto) – etiopatogeneza, objawy, charakterystyczne autoprzeciwciała
5. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej:
a) funkcja hormonów regulujących gospodarkę wapniowo-fosforanową (parathormonu (PTH), kalcytoniny i kalcytriolu) oraz fizjologiczna rola wapnia i fosforu w organizmie
b) zaburzenia gospodarki wapniowej:
- hipokalcemia – przyczyny i skutki; tężyczka – patomechanizm, rodzaje (jawna, utajona, równoważniki tężyczki)
- hiperkalcemia – przyczyny i skutki
c) zaburzenia funkcji przytarczyc:
- przyczyny niedoczynności (pierwotnej, wtórnej i rzekomej) i nadczynności (pierwotnej i wtórnej) przytarczyc
- objawy i skutki niedoczynności i nadczynności przytarczyc
CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
Analiza i omówienie przypadków klinicznych dotyczących zaburzeń hormonów przysadki, hormonów tarczycy oraz hormonów regulujących gospodarkę wapniowo-fosforanową.
Różnicowanie zaburzeń czynności tarczycy na podstawie stężeń TSH, T4 i T3 w surowicy – interpretacja wyników badań laboratoryjnych.