Rektor przez dwie kadencje. 13. w historii Uczelni i bardzo dla niej szczęśliwy. Wybitnej klasy naukowiec zajmujący się rakiem płuc, doskonały menadżer i organizator. Wiele z ostatnich inwestycji na UMB to jego zasługa.
| - Myślę o tym, co będzie za 10 lat. Najważniejsza jest wizja, a potem jej konsekwentne wcielanie w życie. To, jaką będziemy uczelnią w przyszłości, i jak będziemy postrzegani przez innych, zależy tylko od nas |
Jacek Nikliński urodził się 14 kwietnia 1963 roku w Siemiatyczach. Uczył się w Grajewie, a potem rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim AMB. Dyplom lekarza uzyskał w 1988 roku. W tym samym roku rozpoczął pracę na stanowisku asystenta w Klinice Chirurgii Klatki Piersiowej AMB kierowanej przez prof. Mariana Furmana.
Doktorat to rok 1991, na podstawie rozprawy pt. „Przydatność badań niektórych markerów nowotworowych w rozpoznaniu i chirurgicznym leczeniu raka płuca”. Habilitacja - 1999 r., profesura - w 2011 r. Specjalizacja I stopnia z chirurgii ogólnej, II stopnia - z chirurgii klatki piersiowej.
(Pro)rektor
W latach 2002-2005 i 2005-2008 pełnił funkcję prorektora ds. nauki AMB. Od dnia 1 września 2008 roku przez dwie kadencje (do 31 sierpnia 2016 r.) był rektorem UMB. Czas pełnienia funkcji rektora przez prof. J. Niklińskiego przypada na lata bardzo dynamicznego rozwoju polskiej nauki.
- Myślę o tym, co będzie za 10 lat. Najważniejsza jest wizja, a potem jej konsekwentne wcielanie w życie. To, jaką będziemy uczelnią w przyszłości, i jak będziemy postrzegani przez innych, zależy tylko od nas – powiedział podczas Centralnej Inauguracji Roku Akademickiego Uczelni Medycznych 2010/2011.
Bardzo ważną datą w historii uczelni był dzień 4 listopada 2010 roku. Wówczas Senat UMB podjął decyzję o utworzeniu w strukturze uczelni Centrum Badań Innowacyjnych (CBI). To jednostka stale współpracująca z placówkami naukowymi z Belgii (Hasselt University, CenStat), Hiszpanii (University San Pablo CEU, CEMBIO), a także z instytutami PAN. Celem tego konsorcjum jest prowadzenie badań w zakresie poszukiwania nowych markerów wykrywania, zapobiegania oraz zindywidualizowanej terapii chorób cywilizacyjnych - nowotworowych, metabolicznych i zwyrodnieniowych. W bardzo krótkim czasie CBI stało się wizytówką UMB. Przyznano mu tytułu Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW). Później Centrum otrzymało tytuł Podlaskiej Marki Roku, jako ośrodek szczególnie promujący Podlasie.
31 maja 2011 roku decyzją rektora Niklińskiego powstało Muzeum Historii Medycyny i Farmacji UMB. Po kilku latach funkcjonowania placówka stała się drugim najchętniej odwiedzanym miejscem przez turystów w Białymstoku.
W 2009 roku pojawia się Biuro Promocji i Rekrutacji UMB, odpowiedzialne m.in. za organizację stałych wydarzeń promujących uczelnię i jej historię, jak też dbające o jej przyszłość w zakresie pozyskiwania studentów. W tym samym roku powołano do życia Dział Integracji Systemu Zarządzania wraz z Zespołem ds. Projektów Pomocowych (obecnie Dział Projektów Pomocowych). To w nim pracują specjaliści zajmujący się pozyskiwaniem, a potem rozliczaniem środków z różnych funduszy na wsparcie rozwoju uczelni.
W 2012 roku przy Wydziale Lekarskim tworzy się uczelniane Biuro ds. Ochrony Własności Intelektualnej i Transferu Technologii, czyli jednostka, która zajmuje się patentowaniem osiągnięć naukowców UMB oraz komercjalizacją ich prac.
A+, A, A
| Prof. J. Jassema: - Osiągnięcia dr Niklińskiego stanowią przykład błyskotliwej kariery naukowej młodego polskiego badacza i stanowią powód do dumy całego polskiego środowiska |
Odzwierciedleniem prowadzonej przez rektora polityki zarządzania uczelnią stały się wyniki ministerialnych ocen oraz rankingi. W ostatniej kategoryzacji (2013 r.) Ministerstwa Nauki Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej UMB otrzymał prestiżową kategorię A+, zaś Wydział Lekarski oraz Wydział Nauk o Zdrowiu kategorię A.
W rankingu uczelni, sporządzonym przez Wydawnictwo Edukacyjne „Perspektywy” oraz dziennik „Rzeczpospolita”, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku uzyskał tytuł uczelni o najwyższej efektywności naukowej oraz miano Kuźni Kadr w rankingu szkół wyższych w 2011 roku.
W najbardziej porównywalnym z rankingów uczelni medycznych, czyli Lekarskim Egzaminie Końcowym oraz Lekarsko-Dentystycznym Egzaminie Końcowym - UMB stale zajmuje miejsca na podium tych najlepiej zdających.
To za kadencji rektora Niklińskiego poszczególne wydziały UMB uzyskały kolejne uprawnienia do nadawania stopni naukowych: Wydział Lekarski zdobył uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego w zakresie stomatologii (2010) zaś Wydział Nauk o Zdrowiu - stopnia doktora habilitowanego nauk o zdrowiu (2010) oraz doktora nauk o zdrowiu (2011). Poza tym UMB wzbogaciła swoją ofertę edukacyjną o szereg unikatowych kierunków studiów. Ten najbardziej niezwykły to środowiskowe studia doktoranckie w języku angielskim, na którym kształcą się przyszli biostatystycy i bioinformatycy. Jako ciekawostkę można też wspomnieć o stworzeniu specjalnych programów edukacyjnych dla przedszkolaków i seniorów (WNoZ). Oba projekty cieszą się ogromnym zainteresowaniem.
W ramach funduszy pozyskanych z KNOW naszej uczelni i we współpracy z miastem Białystok, w budynku Białostockiego Parku Naukowo-Technologicznego powstało Laboratorium Obrazowania Molekularnego i Rozwoju Technologii UMB (LOM) z pracownią izotopową klasy II. Operatorem LOM jest Uniwersytet Medyczny w Białymstoku. Laboratorium wyposażone jest w innowacyjną na skalę światową aparaturę diagnostyczną - skaner PET/ MR. LOM stwarza tym samym możliwość prowadzenia unikalnych badań w wielu dziedzinach medycyny, informatyki i fizyki m.in. poszukiwania wczesnych markerów w chorobie Alzheimera, rozpoznania i monitorowania guzów głowy i szyi, we wczesnej diagnostyce i ocenie terapii w zaburzeniach poznawczych.
Z kolei Centrum Medycyny Doświadczalnej UMB dzięki poczynionym inwestycjom na początku 2013 roku zyskało certyfikat Zgodności z Zasadami Dobrej Praktyki Laboratoryjnej „Good Laboratory Practice” (GLP). Oznacza to niepodważalność wyników otrzymanych podczas badań w Centrum i ich uznanie na całym świecie.
Budowy
Prof. J. Nikliński po wyborze na rektora UMB w 2008 roku powiedział: - Najważniejszym problemem jest rozpoczęcie realizacji projektu o znaczeniu strategicznym (…) jest nim rozbudowa i modernizacja Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego. Bardzo ważnym zadaniem będzie również rozpoczęcie budowy obiektu naukowo-dydaktycznego: Euroregionalne Centrum Farmacji oraz sprawne kontynuowanie budowy gmachu dydaktycznego Wydziału Nauk o Zdrowiu.
Rozbudowa szpitala klinicznego została wpisana w ustawie budżetowej państwa na rok 2008. Wartość inwestycji opiewała na 509 mln zł. Projekt zakładał wybudowanie nowej części szpitala i gruntowne zmodernizowanie starej jego części. Choć powierzchnia placówki zwiększyła się dwukrotnie, to liczba łóżek pozostała na tym samym poziomie - 850. Zamiast sal wieloosobowych, pojawiły się dwu- i trzyosobowe.
- To największa i najbardziej imponująca tego typu inwestycja w Polsce - powiedział premier Donald Tusk, kiedy wizytował budowę.
W 2012 roku w strukturę szpitala USK włączono Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. K. Dłuskiego w Białymstoku oraz Specjalistyczny ZOZ Gruźlicy i Chorób Płuc w Białymstoku.
Równolegle z powiększaniem bazy klinicznej, ciągłej rozbudowie podlega również baza dydaktyczno-naukowa UMB. W styczniu 2012 roku uroczyście oddano do użytkowania nowy gmach Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej - Euroregionalne Centrum Farmacji Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, przy ul. Mickiewicza 2D. Budowa opiewająca na 54 mln zł była współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz ze środków budżetu państwa w ramach Programu Operacyjnego „Rozwój Polski Wschodniej”.
Dzięki funduszom pozyskanym z budżetu państwa, sprawnie przebiegła budowa i wyposażenie gmachu Wydziału Nauk o Zdrowiu. Inwestycja zamknęła się w kwocie 52 mln zł. Uroczyste otwarcie nowego gmachu Centrum Dydaktyczno - Naukowego Wydziału Nauk o Zdrowiu przy ul. Szpitalnej 37 w Białymstoku miało miejsce w czerwcu 2012 roku.
Kolejną dużą inwestycją, która została zrealizowana w 2011 roku, był remont, przebudowa oraz wyposażenie obiektów na potrzeby Centrum Dydaktyki Stomatologicznej i Zakładu Technik Dentystycznych UMB. Realizacja zadania była możliwa dzięki dofinansowaniu w wysokości 8,5 mln zł, pozyskanemu z Unii Europejskiej.
W latach 2011-2013 przeprowadzono gruntowny remont i modernizację gmachu Collegium Pathologicum UMB. Łączny koszt całej inwestycji zamknął się w kwocie 21 mln zł.
W 2014 roku przeprowadzono gruntowny remont i modernizację jednej z największych i najstarszych sal wykładowych UMB - auli im. prof. Karola Buluka w Collegium Universum.
Powołanie do życia Centrum Badań Innowacyjnych niosło za sobą potrzebę stworzenia odpowiedniej infrastruktury. Rozpoczęto więc budowę nowoczesnego budynku usytuowanego przy ul. Waszyngtona, przy Collegium Pathologicum. Ulokowane w nim zostało Laboratorium Bioinformatyki i serwerownie będące jednym z elementów składowych CBI.
- Jestem bardzo usatysfakcjonowany, że rozpoczęły się dwie nowe inwestycje - mówił rektor prof. J. Nikliński rozpoczynając 2014 rok - W ramach Centrum Chorób Cywilizacyjnych powstaje Europejski Ośrodek Biostatyczny. To duże przedsięwzięcie finansowane ze środków unijnych o wartości ponad 20 mln zł. Należy podkreślić, że będzie to jedyny taki ośrodek w Polsce i jeden z nielicznych w Europie. (…) pozwoli to na wykonywanie zaawansowanych obliczeń statystycznych obejmujących milionowe bazy danych. Jest to szczególnie ważne przy pojawiających się nowych narzędziach badawczych, generujących wyniki oceny całego genomu ludzkiego.
Naukowiec
Główne zainteresowania prof. Niklińskiego dotyczą raka płuc i poszukiwań markerów nowotworowych. Według opinii prof. S. Jabłonki - prof. J. Nikliński stał się wybitnym znawcą problematyki raka płuc i trudno dziś sobie wyobrazić zjazd czy konferencję, nie tylko w Polsce, poświęconą nowotworom klatki piersiowej bez Jego znaczącego udziału.
Dorobek naukowy obejmuje ponad 230 publikacji w czasopismach krajowych i międzynarodowych. Od 2003 roku Profesor pełni funkcję redaktora naczelnego czasopisma naukowego UMB - „Advances in Medical Sciences”. Jest współredaktorem oraz autorem rozdziału podręcznika anglojęzycznego pt. Endocrine Disrupters and Carcinogenic Risk Assessment (podręcznik ten w 2003 roku został nagrodzony przez Ministra Zdrowia). Jest też recenzentem w liczących się czasopismach naukowych: Cancer, British Journal of Cancer, European Journal of Cancer Prevention, International Journal of Cancer, Lung Cancer, a także Pneumonologia i Alergologia Polska oraz Współczesna Onkologia.
Jest promotorem trzech doktoratów oraz opiekunem dwóch habilitantów.
Prof. J. Jassema: - Osiągnięcia dr Niklińskiego stanowią przykład błyskotliwej kariery naukowej młodego polskiego badacza i stanowią powód do dumy całego polskiego środowiska medycznego.
Rektor prof. J. Nikliński wielokrotnie podkreśla, że rozwój nauki to również rozwój akademickich czasopism naukowych. Najstarsze wydawnictwo uczelni - „Advances in Medical Sciences” (pierwotnie - „Roczniki Akademii Medycznej w Białymstoku”) należy do nielicznej grupy czasopism naukowych uczelni wyższych indeksowanych na Liście Filadelfijskiej. W 2010 roku określony został po raz pierwszy wskaźnik IF „Advances”, który wyniósł 1,057.
W poszukiwaniu historii
Prof. Nikliński nie tylko zainicjował stworzenie uczelnianego muzeum. Dał też „zielone światło” do tego, by na nowo spisać historię uczelni. Zespół autorów pod kierunkiem prof. Lecha Chyczewskiego i dr Magdaleny Grassmann przygotował czterotomowe opracowanie, w którym opisano losy i historie pierwszych absolwentów, rektorów AMB/UMB, czy też osób wyróżnionych tytułem doctora honoris causa.
Mając na celu zintegrowanie rozproszonego w świecie środowiska absolwentów i przyjaciół białostockiej Alma Mater w 2011 roku powołano Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół UMB w Ameryce Północnej. Z inicjatywą wystąpili: prof. M. Konarzewski - radca naukowy Ambasady RP w Waszyngtonie, dr n. med. W. Łopaczyński z Narodowego Instytutu Zdrowia w Bethesdzie, zaś rektor UMB prof. J. Nikliński został honorowym patronem przedsięwzięcia. Celem stowarzyszenia jest podtrzymywanie kontaktów koleżeńskich, wspieranie i promowanie UMB w Stanach Zjednoczonych oraz wzmacnianie więzi między absolwentami w USA a białostocką uczelnią. W sumie odbyło się już sześć zjazdów (jeden w Białymstoku). Podczas drugiego zjazdu absolwentów w Chicago narodziła się idea stworzenia hymnu UMB. Jako wzorzec posłużyła pieśń Uniwersytetu Notre Dame w USA. Słowa do hymnu napisał A. Ciołkiewicz, zaś muzykę skomponował A. Makal. Prapremiera hymnu miała miejsce podczas Inauguracji Roku Akademickiego 2014/2015.
Społecznik
Prof. J. Nikliński realizował się też w szeregu projektów na polu społecznym. W latach 2008-2012 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Konferencji Rektorów Akademickich Uczelni Medycznych. Od 2008 roku był przewodniczącym Kolegium Środowiskowego Rektorów Uczelni Wyższych w Białymstoku. Od 2012 roku jest członkiem zespołu specjalistycznego do oceny czasopism naukowych przy ministrze nauki. Od tego samego roku wchodzi w skład Komisji Medycznej Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Jest ekspertem w Ośrodku Przetwarzania Informacji Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.
Prof. J. Nikliński wchodzi w skład m.in. Regionalnego Komitetu Sterującego ds. Rozwoju Regionu, Komitetu Monitorującego Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, Pre-komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, Zespołu Komitetu Sterującego dla priorytetu „Opieka Zdrowotna i Opieka nad Dzieckiem” Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, Komisji Biologii Zwierząt Doświadczalnych (2007-2010).
Za propagowanie zasad przedsiębiorczości i wkład w rozwój gospodarki rynkowej w 2012 roku otrzymał honorowe członkostwo Business Centre Club. W latach 2003-2005 pełnił funkcję prezesa Zarządu Organizacji Środowiskowej Akademickiego Związku Sportowego w Białymstoku.
W świecie nauki prof. Nikliński należy do wielu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych. W latach 2006-2010 (dwie kadencje) był członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Kardio-Torakochirurgicznego, a także Polskiej Grupy Raka Płuca. Jest wiceprezesem Stowarzyszenia Na Rzecz Wspierania Badań oraz Poprawy Diagnostyki i Skuteczności Leczenia Nowotworów. Wśród zagranicznych organizacji należy m.in. do: European Association for Cancer Research, European Respiratory Society, European Cancer Prevention Organization, International Association for the Study of Lung Cancer.
W 2002 roku Profesor został członkiem założycielem międzynarodowej organizacji naukowej The First European Network on Translational Research In Lung Cancer Amsterdam-Barcelona-Bialystok-Heidelberg.
Nagrody
Prof. J. Nikliński za swoje osiągnięcia otrzymał m.in. Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011), Srebrny Krzyż Zasługi (2004), Złotą Odznakę Akademickiego Związku Sportowego (2005), Odznakę Honorową Województwa Podlaskiego (2011), Srebrny Medal „Za Zasługi dla Polskiego Ruchu Olimpijskiego” (2005), Złoty Medal „Za Zasługi dla Pożarnictwa” (2011), Order św. Równej Apostołom Marii Magdaleny II stopnia (2010).
W 2014 roku za propagowanie swoimi osiągnięciami naukowymi idei wspólnej Europy i promocję wizerunku Polski za granicą Profesor został wyróżniony Honorowym Medalem Europejskim.
Profesor jest także laureatem nagród m.in.: Polskiej Akademii Nauk (2003), Investigator Award Winner przyznawanej przez International Association for The Study of Lung Cancer (1994, 1997, 2000, 2003). Wielokrotnie uhonorowany został nagrodami ministra zdrowia.
Prof. Nikliński w 2008 roku został uhonorowany najwyższym akademickim tytułem doktora honoris causa, nadanym Mu przez Białoruski Państwowy Uniwersytet Medyczny w Mińsku.
Opracował Wojciech Więcko
