Rok akademicki 2023/2024

Ćwiczenie 1. (3.10.2023) Osteologia

Ćwiczenie 2. (10.10.2023) Połączenia kości

Ćwiczenie 3. (17.10.2023) Układ mięśniowy

Ćwiczenie 4. (24.10.2023) Ośrodkowy układ nerwowy

Ćwiczenie 5. (31.10.2023) Układ nerwowy obwodowy, autonomiczny, narządy zmysłów + kolokwium I (cz. teoretyczna)

Ćwiczenie 6. (7.11.2023)  Układ krążenia. Układ naczyniowy

Ćwiczenie 7. (14.11.2023)  Układ limfatyczny. Układ oddechowy

Ćwiczenie 8. (21.11.2023) Układ pokarmowy + kolokwium II (cz. teoretyczna)

Ćwiczenie 9. (28.11.2023) Układ płciowy żeński. Układ płciowy męski. Okolica krocza. Dno miednicy. Łożysko.

Ćwiczenie 10. (5.12.2023) Układ moczowy. Gruczoły dokrewne. Gruczoł piersiowy + kolokwium III (cz. teoretyczna) + zaliczenie preparatów naturalnych

Ćwiczenie 1. (3.10.2023) Osteologia

1. Kręgosłup – ogólna budowa kręgów i różnice pomiędzy poszczególnymi odcinkami kręgosłupa
2. Kości składające się na budowę klatki piersiowej – mostek, żebra i obojczyk (ogólna budowa)
3. Kości kończyny górnej i dolnej – główne elementy budowy.
4. Szczegółowa budowa kości miedniczej - zaliczenie praktyczne
5. Kości mózgoczaszki i twarzoczaszki – wymienić
6. Kości pneumatyczne (wymienić i uwzględnić zatoki)
7. Główne cechy układu kostnego płodu i noworodka w praktyce położniczej.

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Kręgosłup – Columna vertebralis
• Kręg szyjny – Vertebra cervicalis
• Kręg piersiowy – Vertebra thoracica
• Kręg lędźwiowy – Vertebra lumbalis
• Kość krzyżowa – Os sacrum
• Żebro – Costa
• Mostek – Sternum
• Kończyna górna – Membrum superius
• Łopatka – Scapula
• Obojczyk – Clavicula
• Kość ramienna – Humerus
• Kość promieniowa – Radius
• Kość łokciowa – Ulna
• Ręka – Manus
• Nadgarstek – Carpus
• Śródręcze – Metacarpus
• Palce – Digiti
• Kończyna dolna – Membrum inferius
• Kość medniczna – Os coxae
• Kość udowa – Femur
• Rzepka – Patella
• Kość piszczelowa – Tibia
• Kość strzałkowa – Fibula
• Stopa – Pes
• Stęp – Tarsus
• Śródstopie – Metatarsus
• Czaszka – Cranium

Ćwiczenie 2. (10.10.2023) Połączenia kości

1. Połączenia ścisłe (więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty)
2. Połączenia wolne (stałe i niestałe składniki stawu)
3. Połączenia kręgosłupa (ścisłe – uwzględnić budowę krążka międzykręgowego oraz wolne
4. Krzywizny kręgosłupa (pojęcie lordozy, kyfozy i skoliozy)
5. Połączenia kręgosłupa z czaszką (wymienić nazwy stawów)
6. Połączenia między kośćmi czaszki (ścisłe – uwzględnić ciemiączka i wolne – nazwa stawu i przez co jest
utworzony)
7. Klatka piersiowa – budowa (połączenia stawowe żeber z mostkiem i kręgosłupem – nazwy stawów)
8. Stawy kończyny górnej i jej obręczy (staw ramienny, łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy – budowa
i mechanika). Pozostałe tylko nazwy stawów.
9. Połączenia kończyny dolnej. Budowa i połączenie miednicy. Staw biodrowy, kolanowy, skokowo-goleniowy –
budowa i mechanika (staw skokowy dolny – nazwy kości go budujące i ruchy w nim zachodzące)

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Staw – Articulatio
• Klatka piersiowa – Thorax
• Staw ramienny – Articulatio humeri
• Staw łokciowy – Articulatio cubiti
• Staw promieniowo-nadgarstkowy – Articulatio radiocarpalis
• Miednica – Pelvis
• Staw biodrowy – Articulatio coxae
• Staw kolanowy – Articulatio genus
• Staw skokowo-goleniowy – Articulatio talocruralis

Ćwiczenie 3. (17.10.2023) Układ mięśniowy

1. Mięśnie głowy
a) mimiczne – cechy charakterystyczne tych mięśni
b) żwaczowe – czynność (m. skroniowy i żwacz)
2. Mięśnie szyi
a) warstwy powierzchownej – czynność (m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy)
b) warstwy środkowej – czynność
c) warstwy głębokiej – czynność
3. Mięśnie grzbietu
a) powierzchowne – czynność (m. czworoboczny i najszerszy grzbietu)
b) głębokie – czynność (m. prostownik grzbietu)
4. Mięśnie klatki piersiowej
a) powierzchowne – czynność (m. piersiowy większy, mniejszy i zębaty przedni)
b) głębokie – czynność (mięśnie międzyżebrowe)
c) przepona – budowa, otwory, czynność
5. Mięśnie kończyny górnej
a) mięśnie obręczy – czynność (m. naramienny)
b) mięśnie ramienia – czynność – (grupa przednia – m. dwugłowy ramienia, grupa tylna – m. trójgłowy ramienia)
c) mięśnie przedramienia – czynność – (grupa przednia – m. zginacz palców powierzchowny i głęboki, grupa tylna –m. prostownik palców, grupa boczna – m. ramienno-promieniowy)
d) mięśnie ręki – ogólnie czynność
6. Mięśnie brzucha – wymienić, czynność, tłocznia jamy brzusznej.
7. Miejsca zmniejszonego oporu ścian brzucha
8. Mięśnie kończyny dolnej
a) mięśnie obręczy – czynność (m. biodrowo-lędżwiowy i pośladkowy wielki).
b) mięśnie uda – czynność – (grupa przednia – m. czworogłowy uda, grupa przyśrodkowa – m. przywodziciel wielki, grupa tylna – m. dwugłowy uda)
c) mięśnie podudzia – czynność – (grupa przednia, grupa boczna, grupa tylna warstwa powierzchowna –m. trójgłowy łydki i warstwa głęboka)
d) mięśnie stopy – ogólnie czynność
9. Dno miednicy. Przepona miednicy. Przepona moczowo-płciowa. Mięśnie krocza.

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Mięsień – Musculus
• Mięśnie międzyżebrowe – Musculi intercostales
• Przepona – Diaphragma
• Mięsień dwugłowy ramienia – Musculus biceps brachii
• Mięsień trójgłowy ramienia – Musculus triceps brachii
• Mięsień czworogłowy uda – Musculus quadriceps femoris
• Mięsień trójgłowy łydki – musculus triceps surae

Ćwiczenie 4. (24.10.2023) Ośrodkowy układ nerwowy

1. Mózgowie –ogólna budowa i podział
2. Kresomózgowie
a) płaty i ośrodki w nich się znajdujące
b) bruzdy – środkowa, boczna, ciemieniowo-potyliczna (co oddzielają)
3. Międzymózgowie
a) podział – wzgórze i podwzgórze, ośrodki podkorowe międzymózgowia
b) czynność podwzgórza
4. Śródmózgowie
a) podział – konary mózgu, blaszka czworacza (wzgórki i ośrodki)
5. Tyłomózgowie wtórne:
a) podział – most i móżdżek
b) podział móżdżku (półkule i robak) oraz czynność móżdżku
6. Rdzeniomózgowie
a) rdzeń przedłużony – powierzchnia grzbietowa i brzuszna (piramidy)
b) przez co jest utworzony oraz budowa wewnętrzna (jądra nerwów czaszkowych, ośrodek krążenia i oddychania, drogi ruchowe i czuciowe)
c) budowa zewnętrzna, budowa wewnętrzna – istota biała i szara i jakie komórki w nim się znajdują oraz gdzie
7. Układ komorowy mózgowia.
a) komora boczna (części i w jakich płatach się znajdują), trzecia, czwarta (dno – dół równoległoboczny, strop – móżdżek)
b) w jakich częściach mózgowia leżą
8.Opony mózgowia i rdzenia kręgowego
a) wymienić (opona twarda –wypustki i co oddzielają), przestrzenie zawarte między nimi
b) krążenie płynu (dokładnie)
c) czynność płynu mózgowo-rdzeniowego oraz drogi odpływu
9.Unaczynienie mózgowia
a) koło tętnicze mózgu, tętnica mózgu przednia, środkowa i tylna – co unaczyniają ogólnie
b) odpływ krwi żylnej z mózgowia

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Mózgowie – Encephalon
• Półkula mózgu – Hemispherium cerebri
• Pień mózgu – Truncus cerebri
• Płyn mózgowo-rdzeniowy – Liquor cerebrospinalis
• Rdzeń kręgowy – Medulla spinalis
• Przestrzeń podpajęczynówkowa – Spatium subarachnoideum
• Opony – Meninges
• Nerw rdzeniowy – Nervus spinalis

Ćwiczenie 5. (31.10.2023) Układ nerwowy obwodowy, autonomiczny, narządy zmysłów + kolkowium I

1. Nerwy czaszkowe – I – XII (nazwy i zakres unerwienia – ogólnie)
2. Sploty nerwowe
a) splot szyjny – z czego powstaje, gdzie leży, jego gałęzie długie (nerw przeponowy – zakres unerwienia)
b) splot ramienny – z czego powstaje, gdzie leży, nerwy długie odchodzące od części podobojczykowej – ogólnie ich zakres unerwienia
c) nerwy międzyżebrowe – z czego powstają i zakres ich unerwienia
d) splot lędźwiowy – z czego powstaje, gdzie leży, nerwy długie (nerw udowy i zasłonowy – ogólnie zakres unerwienia)
e) splot krzyżowy – z czego powstaje, gdzie leży, nerwy długie (nerw kulszowy jego podział – nerw piszczelowy i strzałkowy wspólny – jego podział na nerw strzałkowy powierzchowny i głęboki), ogólnie zakres unerwienia tych nerwów
3. Układ nerwowy autonomiczny
a) podział
b) ośrodki układu współczulnego – budowa pnia współczulnego
c) ośrodki układu przywspółczulnego
d) czynność
4. Narząd wzroku
a) budowa ścian gałki ocznej
b) zawartość gałki ocznej (wymienić)
c) narządy dodatkowe oka (wymienić)
d) proces widzenia
5. Narząd przedsionkowo-ślimakowy
a) ucho zewnętrzne – wymienić jego elementy składowe
b) ucho środkowe – wymienić jego elementy składowe
c) ucho wewnętrzne – wymienić jego elementy składowe
d) lokalizacja ośrodka słuchu i równowagi
e) proces słyszenia

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Splot szyjny – Plexus cervicalis
• Splot ramienny – Plexus brachialis
• Nerw międzyżebrowy – Nervus intercostalis
• Splot lędźwiowy – Plexus lumbalis
• Splot krzyżowy – Plexus sacralis
• Nerw przeponowy – Nervus phrenicus
• Nerw kulszowy – Nervus ischiadicus
• Oko – Oculus
• Ucho zewnętrzne – Auris externa
• Ucho środkowe – Auris media
• Ucho wewnętrzne – Auris interna

Ćwiczenie 6. (7.11.2023) Układ krążenia. Układ naczyniowy

1. Położenie i budowa serca (przedsionki, komory, przegroda serca)
2. Zastawki serca (żylne i tętnicze) – czynność i budowa
3. Budowa ścian serca – nasierdzie, śródsierdzie (elementy), wsierdzie
4. Osierdzie – włókniste, surowicze, jama osierdzia
5. Krążenie duże i małe – gdzie rozpoczyna i kończy
6. Krew – osocze, składniki morfotyczne
7. Aorta – podział, położenie, gałęzie
8. Naczynia tętnicze kończyny górnej – tętnica pachowa, ramienna, łokciowa i promieniowa (ogólnie ich zakres unaczynienia)
9. Naczynia tętnicze głowy i szyi – tętnica szyjna zewnętrzna i wewnętrzna (ogólnie zakres ich unaczynienia)
10. Naczynia tętnicze klatki piersiowej – ogólnie zakres ich unaczynienia.
11. Naczynia tętnicze jamy brzusznej –ścienne i trzewne (podział i zakres unaczynienia) oraz tętnica biodrowa wewnętrzna – zakres jej unaczynienia
12. Naczynia tętnicze kończyny dolnej – tętnica biodrowa zewnętrzna, udowa, podkolanowa, piszczelowa przednia i tylna – zakres ich unaczynienia
13. Żyła główna górna i dolna – gdzie i z czego powstają, skąd zbierają krew i dokąd uchodzą
14. Żyły głębokie i powierzchowne (główne) kończyny górnej i dolnej – z czego powstają i dokąd uchodzą
15. Krążenie płodowe, elementy krążenia, odrębności anatomiczne występujące tylko w okresie krążenia płodowego, pozostałości po krążeniu płodowym

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Serce – Cor
• Przedsionek prawy – Atrium dextrum
• Przedsionek lewy – Atrium sinistrum
• Komora prawa – Ventriculus dexter
• Komora lewa – Ventriculus sinister
• Zastawka trójdzielna – Valva tricuspidalis
• Zastawka dwudzielna – Valva bicuspidalis lub mitralis
• Zastawka aorty – Valva aortae
• Zastawka pnia płucnego – Valva trunci pulmonalis
• Osierdzie – Pericardium
• Mięsień sercowy – Myocardium
• Pień płucny – Truncus pulmonalis
• Aorta (tętnica główna) – Aorta
• Żyła główna górna – Vena cava superior
• Żyła główna dolna – Vena cava inferior
• Żyła płucna prawa górna i dolna – Vena pulmonalis dextra superior et inferior
• Żyła płucna lewa górna i dolna – Vena pulmonalis sinistra superior et inferior
• Tętnica płucna prawa i lewa – Arteria pulmonalis dextra et sinistra
• Aorta wstępująca – Aorta ascendens
• Łuk aorty – Arcus aortae
• Aorta piersiowa – Aorta thoracica
• Aorta brzuszna – Aorta abdominalis
• Pień ramienno-głowowy – Truncus brachiocephalicus
• Tętnica szyjna wspólna lewa i prawa – Arteria carotis communis sinistra et dextra
• Tętnica szyjna zewnętrzna i wewnętrzna – Arteria carotis externa et interna
• Tętnica podobojczykowa lewa i prawa – Arteria subclavia sinistra et dextra
• Tętnica pachowa – Arteria axillaris
• Tętnica ramienna – Arteria brachialis
• Tętnica promieniowa – Arteria radialis
• Tętnica łokciowa – Arteria ulnaris
• Tętnica biodrowa wspólna prawa i lewa – Arteria iliaca communis dextra et sinistra
• Tętnica biodrowa zewnętrzna i wewnętrzna – Arteria iliaca externa et interna
• Tętnica udowa – Arteria femoralis
• Tętnica podkolanowa – Arteria poplitea
• Tętnica piszczelowa przednia i tylna – Arteria tibialis anterior et posterior
• Pień trzewny – Truncus celiacus
• Tętnica krezkowa górna i dolna – Arteria mesenterica superior et inferior
• Tętnica nerkowa – Arteria renalis
• Tętnica jajnikowa i jądrowa – Arteria ovarica et testicularis
• Żyła ramienno-głowowa prawa i lewa – Vena brachiocephalica dextra et sinistra
• Żyła odpromieniowa – Vena cephalica
• Żyła odłokciowa – Vena basilica
• Żyła pośrodkowa przedramienia – Vena intermedia antebrachii

Ćwiczenie 7. (14.11.2023) Układ limfatyczny. Układ oddechowy

1. Układ limfatyczny – ogólna budowa i funkcja
2. Jama nosowa – podział, ogólna budowa
3. Zatoki przynosowe – wymienić i podać gdzie uchodzą
4. Gardło – podział, pierścień limfatyczny gardła
5. Krtań
a) położenie
b) chrząstki krtani i ich połączenia
c) podział jamy krtani
d) elementy tworzące głośnię i szparę głośni
6. Tchawica – części, budowa, położenie
7. Oskrzele główne – budowa, położenie
8. Płuca – budowa ogólna płuc (płaty, szczeliny) i korzeń płuca
9. Podział drzewa oskrzelowego
10. Opłucna, jama opłucnej i jej zachyłki
11. Droga powietrza oddechowego

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Jama nosowa – Cavum nasi
• Zatoki przynosowe – Sinus paranasales
• Gardło – Pharynx
• Krtań – Larynx
• Tchawica – Trachea
• Oskrzele główne prawe i lewe – Bronchus principalis dexter et sinister
• Płuco – Pulmo
• Opłucna – Pleura
• Jama opłucnej – Cavitas pleuralis

Ćwiczenie 8. (21.11.2023) Układ pokarmowy + kolokwium II

1. Jama ustna – podział, ograniczenie
2. Język – budowa, brodawki, mięśnie wewnętrzne i zewnętrzne (bez nazw) – czynność tych mięśni
3. Zęby
a) ogólna budowa
b) rodzaje zębów
4. Gruczoły jamy ustnej (ślinianki) – położenie, czynność, dokąd uchodzą
5. Gardło
a) położenie
b) podział (elementy znajdujące się w poszczególnych częściach)
c) mięśnie gardła (zwieracze i dźwigacze – bez nazw) – czynność tych mięśni
6. Pierścień gardłowy limfatyczny
a) wymienić migdałki
b) podać, gdzie leżą
c) czynność
7. Przełyk – położenie, czynność, zwężenia
8. Żołądek – położenie, budowa, czynność

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Jama ustna – Cavitas oris
• Język – Linqua
• Zęby – dentes
• Ślinianka przyuszna – Glandula parotidea
• Migdałek podniebienny – Tonsilla palatina
• Gardło – Pharynx
• Przełyk – Esophagus
• Żołądek – Gaster
• Wpust – Cardia
• Dno – Fundus
• Trzon – Corpus
• Odźwiernik – Pylorus
• Zastawka odźwiernika – Valvula pylori

1. Jelito cienkie – części, położenie, czynność
2. Dwunastnica – podział, co i gdzie uchodzi do dwunastnicy
3. Jelito grube – części, położenie, czynność, cechy charakterystyczne okrężnicy
4. Otrzewna i jama otrzewnej
5. Stosunek narządów do otrzewnej

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Dwunastnica – Duodenum
• Opuszka dwunastnicy – bulbus duodeni
• Jelito czcze – jejunum
• Jelito kręte – Ileum
• Zastawka krętniczo-kątnicza – Valva ileocecalis
• Jelito ślepe – Cecum
• Wyrostek robaczkowy – Appendix vermiformis
• Okrężnica wstępująca – Colon ascendens
• Okrężnica poprzeczna – Colon transversum
• Okrężnica zstępująca – Colon descendens
• Okrężnica esowata – Colon sigmoideum
• Odbytnica – rectum
• Odbyt – Anus
• Otrzewna – Peritoneum
• Jama otrzewnej – Cavitas peritonealis

1. Wątroba – położenie, budowa, czynność
2. Unaczynienie wątroby – odżywcze i czynnościowe (żyła wrotna)
3. Żyła wrotna – z czego powstaje, skąd zbiera krew i dokąd uchodzi
4. Pęcherzyk żółciowy – budowa, położenie, czynność
5. Droga żółci
6. Trzustka – położenie, budowa, czynność
7. Śledziona – położenie, budowa, czynność

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Wątroba – Hepar
• Żyła wrotna – Vena portae
• Pęcherzyk żółciowy – Vesica fellea
• Trzustka – Pancreas
• Przewód trzustkowy – Ductus pancreaticus
• Przewód żółciowy wspólny – Ductus choledochus
• Śledziona – Lien

Ćwiczenie 9. (28.11.2023) Układ płciowy żeński oraz męski. Okolica krocza. Dno miednicy. Łożysko.

1. Jajniki – położenie, budowa, czynność
2. Jajowód – budowa
3. Macica – położenie budowa
4. Pochwa – budowa, położenie
5. Narządy płciowe zewnętrzne
6. Droga komórki jajowej

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Jajnik – Ovarium
• Jajowód – Tuba uterina
• Macica – Uterus
• Pochwa – Vagina

1. Jądro – położenie, budowa, czynność
2. Najądrze – położenie, czynność
3. Nasieniowód – części
4. Pęcherzyki nasienne – położenie, czynność
5. Gruczoł krokowy – budowa, położenie czynność
6. Prącie
7. Droga plemnika

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Jądro – Testis
• Najądrze – Epididymis
• Nasieniowód – Ductus deferens
• Gruczoł krokowy – Prostata

1. Miednica kostna. Dno miednicy. Przepona miednicy. Przepona moczowo-płciowa. Mięśnie i powięzie krocza. Doły kulszowo-odbytnicze. Pozostałe narządy miednicy mniejszej (pęcherz moczowy – położenie, odbytnica – położenie). Węzły chłonne miednicy (więzadło krzyżowo-kolcowe, więzadło krzyżowo-guzowe, więzadło pachwinowe, błona zasłonowa, m. gruszkowaty, m. guziczny, m. dźwigacz odbytu, m. poprzeczny głęboki oraz powierzchowny krocza, m. opuszkowo- gąbczasty, m. kulszowo- jamisty, m. zwieracz cewki moczowej, m. zwieracz odbytu (zewnętrzny i wewnętrzny), m. biodrowy, otwór kulszowy większy, mniejszy, otwór nadgruszkowy, podgruszkowy, kresa graniczna, łuk mięśnia dźwigacza odbytu,)
2. Nerw sromowy. Tętnica i żyła sromowa zewnętrzna i wewnętrzna.
3. Okolica krocza. Nacięcie krocza oraz pęknięcie krocza.
4. Łożysko – budowa (doczesna).

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Łożysko – Placenta
• Przepona miednicy – Diaphragma pelvis
• Przepona moczowo-płciowa – Diaphragma urogenitalne

Ćwiczenie 10. (5.12.2023) Układ moczowo-płciowy i gruczoły dokrewne + kolokwium III + część praktyczna

1. Przysadka mózgowa – budowa, położenie, czynność (płata tylnego i przedniego)
2. Szyszynka – położenie i czynność
3. Gruczoł tarczowy – położenie, budowa i czynność
4. Gruczoły przytarczyczne – położenie, czynność
5. Grasica – budowa, położenie, czynność
6. Trzustka – budowa, położenie i czynność dokrewna
7. Nadnercza – położenie, budowa i czynność (kora nadnerczy i rdzeń nadnerczy)
8. Jajniki – położenie, budowa (kora, rdzeń) i czynność dokrewna
9. Jądra – położenie, budowa wewnętrzna, czynność dokrewna
10. Gruczoł sutkowy, budowa anatomiczna i położenie, odpływ chłonki z gruczołu sutkowego.

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Przysadka mózgowa – Hypophysis cerebri
• Szyszynka – Corpus pineale
• Gruczoł tarczowy – Glandula thyroidea
• Gruczoły przytarczyczne – Glandulae parathyroideae
• Grasica – Thymus
• Trzustka – Pancreas
• Gruczoł nadnerczowy – Glandula suprarenalis
• Gruczoł sutkowy - Glandula mammaria

1. Nerki – położenie, budowa zewnętrzna i wewnętrzna, czynność
2. Moczowód – części, przewężenia
3. Pęcherz moczowy – położenie, budowa (trójkąt pęcherzowy), czynność
4. Cewka moczowa żeńska – części
5. Cewka moczowa męska – części, krzywizny, zwężenia i rozszerzenia
6. Droga moczu

Obowiązujące nazwy łacińskie

• Nerka – Ren
• Miedniczka nerkowa – Pelvis renalis
• Moczowód – Ureter
• Cewka moczowa żeńska – Urethra feminina
• Cewka moczowa męska – Urethra masculina