PATOLOGIA JAMY USTNEJ

dla studentów III Roku Kierunku lekarsko dentystycznego  UM  w Białymstoku

 rok akademicki 2024/2025

Wykłady z patologii jamy ustnej będą odbywały się: we czwartki w dniach od 27.02.2025 do 08.05.2025 w godz. 12³⁰ – 14⁰⁰  w Auli Collegium Pathologicum, ul. Waszyngtona 13.

Ćwiczenia będą odbywały się w Zakładzie Patomorfologii Ogólnej UMB w dniach 27. 02. 2025 r. – 22. 05. 2025 r. w godz. 14¹⁵ – 15⁰⁰.

Na ćwiczeniach obowiązują wiadomości zawarte w podręcznikach pod redakcją:

W. Domagała: Choroby głowy i szyi. W: Patologia znaczy słowo o chorobie. Patologia narządowa (red. W. Domagała). PAU, Kraków. 2016, T II, str. 722-782.

S. Kruś: Patomorfologia dla Stomatologów. M.T. Press International, Wydawnictwo Medyczne, Warszawa 1997, str. 103-257 (tematy wybrane);

Z. Jańczuk, J. Banach: Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia. PZWL, Warszawa 1995;

L. Kryst: Chirurgia szczękowo – twarzowa. PZWL, Warszawa 1999 (tematy wybrane);

T. Kaczmarzyk i wsp.  Nowotwory zębopochodne i guzy nowotworopodobne kości szczękowych. Wyd. Kwintesencja,  Warszawa  2009  (tematy wybrane).

M. Kleinrok: Zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze stawu skroniowo-żuchwowego. W: Zaburzenia czynnościowe układu ruchowego narządu żucia. Biblioteka Stomatologa Praktyka, 1992, str. 123-125 (tematy wybrane).

Proponujemy również skorzystać z innych podręczników/i lub atlasów, np.:

Mitchell R.N, Cotran R.S: Uszkodzenie komórki, procesy adaptacyjne i śmierć komórki. W: Robbins Patologia, Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław 2005, str 3 – 34.

S. Kruś, E. Skrzypek-Fakhourty: Patomorfologia jamy ustnej, gardła i ślinianek. W: Patomorfologia kliniczna, PZWL, Warszawa 1996, str. 371-406;

A. Stevens, J. Lowe: Patologia jamy ustnej, uszu, nosa i krtani. Jama ustna i część ustna gardła. Powszechnie spotykane choroby zębów. W: Patologia. Przekład wydania drugiego. Wyd. CZELEJ, Lublin 2004, 223-233;

Zajęcia z przedmiotu kończą się egzaminem.

Tematy wykładów - godz. 12³⁰ - 14⁰⁰

Tematy zajęć mikroskopowo-seminaryjnych/komputerowych i laboratoryjnych

A.        ĆWICZENIA MIKROSKOPOWO – SEMINARYJNE:

Ćwiczenie I   

Uszkodzenie i śmierć komórki. Rodzaje martwicy. Zaburzenia rozwojowe zębów. Choroba próchnicowa tkanek zmineralizowanych. Choroby miazgi zęba.

Stany zapalne tkanek okołowierzchołkowych. Torbiele szczęki (torbiele prawdziwe: t. zębopochodne, t. niezębopochodne; torbiele rzekome) i tkanek miękkich jamy ustnej.

Preparaty mikroskopowe: http://www.pathologyoutlines.com/

1. Topografia tkanek zęba
2. Actinomycosis
3. Cystis radicularis (syn. cystis periapicalis, ang. PAC cyst)
4. Cystis primordialis
5. Cystis follicularis
6. Cystis epithelialis
7. Cystis haemorrhagica

Ćwiczenie II 

Choroby przyzębia: definicja;  proponowany podział kliniczno-morfologiczny uwzględniający zapalenia dziąsła (gingivitis) i przyzębia (periodontitis)  uwarunkowane płytką bakteryjną; zmiany histopatologiczne w chorobach przyzębia.

Preparaty mikroskopowe: http://www.pathologyoutlines.com/

1. Gingivitis exacerbata profunda cum hypertrophia acantothica epithelii (ang. advanced lesion – faza zaawansowana)
2. Gingivitis chronica (ang. established lesion – faza ustabilizowana)
3. Gingivitis hyperplastica
4. Gingivitis ulcerosa

Ćwiczenie III            

Schorzenia przerostowe tkanki łącznej, zmiany guzopodobne. Zaburzenia w rogowaceniu lub złuszczaniu nabłonka jamy ustnej (leukoplakia, liszaj Wilsona, toczeń rumieniowaty, zapalenie warg złuszczające, język geograficzny, język owłosiony).

Choroby jamy ustnej o przewadze zmian pęcherzowych.

Choroby jamy ustnej przebiegające z zanikiem błony śluzowej.

Preparaty mikroskopowe: http://www.pathologyoutlines.com/

1. Leukoplakia
2. Epulis gigantocellularis
3. Epulis fibrosa
4. Epulis congenita
5. Granuloma teleangiectaticum exulcerans

Ćwiczenie  IV           

Stany przednowotworowe błony śluzowej jamy ustnej. Nowotwory pochodzenia nabłonkowego.  Rak jamy ustnej z uwzględnieniem carcinoma in situ. Nowotwory języka (pochodzenia nabłonkoweg i nienabłonkowego).

Preparaty mikroskopowe: http://www.pathologyoutlines.com/

1. Carcinoma praeinvasivum
2. Papilloma epidermale palatini
3. Carcinoma planoepitheliale partim keratodes
4. Myoblastoma granulocellulare (ang. granular cell tumour)

Ćwiczenie V             

Choroby ślinianek (kamica ślinianek; zapalenie ślinianek; choroba Mikulicza; zespół Sjőgrena; zespół Heerfordta; torbiele ślinianek, martwicza metaplazja ślinianek). Nowotwory ślinianek.

Preparaty mikroskopowe: http://www.pathologyoutlines.com/

1. Ranula et sialoadenitis chronica
2. Mucocoele
3. Tumor mixtus
4. Adenolymphoma (syn. tumor Warthini)
5. Carcinoma adenoides cysticum (syn. cylindroma)
6. Carcinoma mucoepidermale

Ćwiczenie VI

Guzy pochodzenia zębowego.

Preparaty mikroskopowe: http://www.pathologyoutlines.com/

1. Ameloblastoma folliculare
2. Dentinoma
3. Fibroma odontogenes
4. Myxoma odontogenes
5. Cementoma

Ćwiczenie VII             

Choroba Pageta. Guzy i guzopodobne choroby kości. Schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego. Włóknisto-kostne procesy patologiczne w narządzie żucia. Proces zapalny w obrębie narządu żucia.

Ćwiczenie VIII          

Wrodzone, rozwojowe, zapalne i metaboliczne choroby kości szczękowych. Zębopochodne choroby zatok szczękowych.

Preparaty mikroskopowe: http://www.pathologyoutlines.com/

1. Sinusitis mycotica (Aspergillosis)
2. Sinusitis chronica
3. Ostitis chronica
4. Choroba Pageta
5. Tuberculosis chronica partim caseosa
6. Osteoma
7. Chondrosarcoma

Ćwiczenie IX

Rozrosty melanocytarne łagodne i złośliwe skóry i błon śluzowych.

Ćwiczenie X

Patologia nosa i zatok przynosowych. Patologia krtani.

B.        Zajęcia seminaryjne

Sem.1 mgr M. Lebensztejn, dr Bolesław Poczopko

Podstawowe metody badania mikroskopowego: barwienia rutynowe, wybrane dodatkowe techniki histologiczne i immunohistochemiczne. Wykorzystanie wybranych metod immunohistochemicznych (IHC) we wczesnej diagnostyce onkologicznej jamy ustnej.

Sem.2 mgr M. Lebensztejn, dr Bolesław Poczopko

Znaczenie oraz przebieg badania śródoperacyjnego w diagnostyce onkologicznej jamy ustnej. Demonstracja niektórych etapów sporządzania preparatu histopatologicznego.