Rok akademicki 2023/2024

1. Materiał nauczania:

a) Tematy wykładów:

Ćwiczenie 1. (21.02.2024) Układ kostny: podział kości, ogólna budowa, rodzaje kości u człowieka. Główne elementy budowy kości kręgosłupa, czaszki, kończyny górnej i dolnej, klatki piersiowej.
Ćwiczenie 2. (28.02.2024) Układ kostny: rodzaje połączeń kości (nieruchome i ruchome). Budowa stawu (stałe i niestałe elementy stawu). Połączenia kości czaszki, kręgosłupa, klatki piersiowej, kończyny górnej i dolnej.

Ćwiczenie 3. (6.03.2024) Układ mięśniowy: ogólne wiadomości o rodzajach i budowie mięśni. Mięśnie głowy i szyi, klatki piersiowej, brzucha, kończyny górnej i dolnej.

Ćwiczenie 4. (13.03.2024) KOLOKWIUM Z ĆW 1-3

Ćwiczenie 5. (20.03.2024) Układ nerwowy: ośrodkowy układ nerwowy (podział, budowa, czynność). Opony mózgowia, przestrzenie. Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Koło tętnicze mózgu.

Ćwiczenie 6. (27.03.2024) Układ nerwowy: obwodowy układ nerwowy (nerwy czaszkowe, sploty nerwowe). Układ nerwowy autonomiczny. Narządy zmysłów.

Ćwiczenie 7. (10.04.2024) Układ krążenia: budowa serca. Układ naczyniowy: naczynia tętnicze (początek, przebieg, główne naczynia). Naczynia żylne (początek, przebieg, główne dopływy). Układ żył głębokich oraz powierzchownych.

Ćwiczenie 8. (17.04.2024) KOLOKWIUM Z ĆW 5-7

Ćwiczenie 9. (24.04.2024) Układ oddechowy: ogólna budowa jamy nosowej, gardła – części, krtani, tchawicy, płuc. Układ limfatyczny - ogólna budowa i funkcja.

Ćwiczenie 10. (8.05.2024) Układ pokarmowy: części przewodu pokarmowego (jamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka) ich budowa, czynność i położenie. Jelito cienkie – części, położenie, czynność.

Ćwiczenie 11. (15.05.2024) Jelito grube – części, położenie, czynność. Otrzewna, jama otrzewnej. Stosunek narządów do otrzewnej. Podstawowe zagadnienia budowy wątroby i trzustki. Pęcherzyk żółciowy i drogi żółciowe. Śledziona. Budowa i położenie

Ćwiczenie 12. (22.05.2024) KOLOKWIUM Z ĆW 9-11

Ćwiczenie 13. (5.06.2024) Układ wewnątrzwydzielniczy: budowa, położenie i czynność gruczołów wydzielania wewnętrznego. Układ moczowy i płciowy: budowa i czynność nerek, moczowodu, pęcherza moczowego. Cewka moczowa żeńska i męska.

Ćwiczenie 14. (12.06.2024) Układ płciowy. Budowa i czynność narządów płciowych żeńskich. Budowa i czynność narządów płciowych męskich.
Ćwiczenie 15. (19.06.2024) KOLOKWIUM Z ĆW 11-14

b) Tematy ćwiczeń

Ćwiczenie 1. Układ ruchu - 21.02.2024
1. Kręgosłup – ogólna budowa kręgów i różnice pomiędzy poszczególnymi odcinkami kręgosłupa , krzywizny kręgosłupa (pojęcie lordozy, kifozy i skoliozy)
2. Kości składające się na budowę klatki piersiowej – mostek i żebra (ogólna budowa)
3. Kości kończyny górnej i dolnej – główne elementy budowy
4. Kości mózgoczaszki i twarzoczaszki i ich zasadnicze części

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Kręgosłup – columna vertebralis
• Żebro – costa
• Mostek – sternum
• Łopatka – scapula
• Obojczyk – clavicula
• Kość ramienna – humerus
• Kość promieniowa – radius
• Kość łokciowa – ulna
• Kość medniczna – os coxae
• Kość udowa – femur
• Rzepka – patella
• Kość piszczelowa – tibia
• Kość strzałkowa – fibula
• Czaszka – cranium

Ćwiczenie 2. Układ kostny: połączenia kończyny górnej i dolnej. Układ mięśniowy - 28.02.2024

1. Połączenia kręgosłupa oraz połączenia stawowe żeber i mostka
2. Połączenia między kośćmi czaszki

3. Stawy kończyny górnej i jej obręczy (staw ramienny, łokciowy, promieniowo-nadgarstkowy – budowa i mechanika). Pozostałe tylko nazwy stawów.
4. Połączenia kończyny dolnej. Budowa i połączenie miednicy. Staw biodrowy, kolanowy, skokowo-goleniowy – budowa i mechanika

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Staw – articulatio
• Klatka piersiowa – thorax
• Krążek międzykręgowy - discus intervertebralis
• Staw ramienny – articulatio humeri
• Staw łokciowy – articulatio cubiti
• Miednica – pelvis
• Staw biodrowy – articulatio coxae
• Staw kolanowy – articulatio genus

Ćwiczenie 3. Układ mięśniowy - 6.03.2024

1. Mięśnie grzbietu

a) powierzchowne – m. czworoboczny i najszerszy grzbietu - czynność

b) głębokie –  m. prostownik grzbietu - czynność

2. Mięśnie klatki piersiowej

a) powierzchowne –  m. piersiowy większy i zębaty przedni - czynność

b) głębokie –  mięśnie międzyżebrowe - czynność

c) przepona – budowa, otwory, czynność

3. Mięśnie brzucha – wymienić, czynność. Miejsca zmniejszonego oporu ścian brzucha

4. Mięśnie kończyny górnej: mięśnie obręczy, ramienia, przedramienia, ręki - grupy mięśni i czynność

5. Mięśnie kończyny dolnej: mięśnie obręczy, uda, podudzia, stopy – grupy mięśni i czynność

6. Mięśnie głowy i szyi: mięśnie wyrazowe twarzy i mięśnie żucia - czynność

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Mięsień – musculus
• Mięśnie międzyżebrowe – musculi intercostales
• Przepona – diaphragma
• Mięsień dwugłowy ramienia – musculus biceps brachii
• Mięsień trójgłowy ramienia – musculus triceps brachii
• Mięsień czworogłowy uda – musculus quadriceps femoris
• Mięsień trójgłowy łydki – musculus triceps surae

Ćwiczenie 4 : KOLOKWIUM Z ĆW1-3 - 13.03.2024

Ćwiczenie 5: Ośrodkowy układ nerwowy - 20.03.2024

1. Podział i ogólna budowa mózgowia

• Kresomózgowie - płaty i ośrodki w nich się znajdujące
• Międzymózgowie - podział. Ośrodki podkorowe międzymózgowia. Czynność podwzgórza.
• Śródmózgowie - podział
• Tyłomózgowie wtórne - podział. Podział i czynność móżdżku
• Rdzeniomózgowie - najważniejsze ośrodki (krążenia i oddychania)

2. Rdzeń kręgowy - budowa i topografia

3. Komory mózgowia i krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego

4. Opony mózgowia i ich przestrzenie

5. Koło tętnicze mózgu

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Mózgowie – encephalon
• Półkula mózgu – hemispherium cerebri
• Pień mózgu – truncus cerebri
• Płyn mózgowo-rdzeniowy – Liquor cerebrospinalis
• Rdzeń kręgowy – Medulla spinalis
• Przestrzeń podpajęczynówkowa – Spatium subarachnoideum
• Opony – Meninges
• Nerw rdzeniowy – Nervus spinalis

Ćwiczenie 6. Układ nerwowy obwodowy, autonomiczny - 27.03.2024

1. Nerwy czaszkowe – I – XII (nazwy i zakres unerwienia – ogólnie)

2. Sploty szyjny, ramienny, lędźwiowy i krzyżowy - gałęzie długie i zakres ich unerwienia ogólnie

2. Podział, ośrodki i rola układu nerwowego autonomicznego.

3. Narząd wzroku - gałka oczna i jej budowa. Narządy dodatkowe oka

4. Narząd słuchu - podział i części narządu słuchu. Lokalizacja ośrodka słuchu i równowagi

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Nerw przeponowy – nervus phrenicus
• Nerw kulszowy – nervus ischiadicus
• Pień współczulny-truncus sympathicus
• Oko – oculus
• Ucho zewnętrzne – auris externa
• Ucho środkowe – auris media
• Ucho wewnętrzne – auris interna

Ćwiczenie 7. Układ krążenia i układ krwionośny - 10.04.2024

1. Położenie i budowa serca (przedsionki, komory, przegroda serca)

2. Zastawki serca (żylne i tętnicze) – czynność i budowa

3. Budowa ścian serca – nasierdzie, śródsierdzie (elementy), wsierdzie

4. Osierdzie – włókniste, surowicze, jama osierdzia

5. Krążenie duże i małe – gdzie rozpoczyna i kończy

6. Aorta – podział, położenie, gałęzie. Zakres unaczynienia ogólnie

7. Naczynia tętnicze kończyny górnej – tętnica pachowa, ramienna, łokciowa i promieniowa. Miejsca badania tętna na kończynie górnej

8. Naczynia tętnicze kończyny dolnej – tętnica biodrowa zewnętrzna, udowa, podkolanowa, piszczelowa przednia i tylna. Miejsca badania tętna na kończynie
dolnej

9. Żyła główna górna i dolna

10. Żyły głębokie i powierzchowne (główne) kończyny górnej i dolnej

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Serce – cor
• Zastawka trójdzielna – valva tricuspidalis
• Zastawka dwudzielna – valva bicuspidalis lub mitralis
• Zastawka aorty – valva aortae
• Zastawka pnia płucnego – valva trunci pulmonalis
• Osierdzie – pericardium
• Mięsień sercowy – myocardium
• Pień płucny – truncus pulmonalis
• Aorta (tętnica główna) – aorta
• Żyła główna górna – vena cava superior
• Żyła główna dolna – vena cava inferior
• Żyła płucna prawa górna i dolna – vena pulmonalis dextra superior et inferior
• Żyła płucna lewa górna i dolna – vena pulmonalis sinistra superior et inferior
• Tętnica płucna prawa i lewa – arteria pulmonalis dextra et sinistra
• Aorta wstępująca – aorta ascendens
• Łuk aorty – arcus aortae
• Aorta piersiowa – aorta thoracica
• Aorta brzuszna – aorta abdominalis
• Pień trzewny – truncus celiacus
• Tętnica krezkowa górna i dolna – arteria mesenterica superior et inferior
• Tętnica nerkowa – arteria renalis
• Tętnica jajnikowa i jądrowa – arteria ovarica et testicularis
• Żyła odpromieniowa – vena cephalica
• Żyła odłokciowa – vena basilica
• Żyła pośrodkowa łokcia - vena mediana cubiti

Ćwiczenie 8. KOLOKWIUM Z ĆW 4-7 - 17.04.2024

Ćwiczenie 9. Układ oddechowy - 24.04.2024

1. Jama nosowa – podział, ogólna budowa

2. Zatoki przynosowe – wymienić i podać gdzie uchodzą

3. Gardło – podział

4. Krtań - chrząstki krtani, podział jamy krtani

5. Tchawica i oskrzela główne - budowa, położenie

6. Płuca - podział autonomiczny płuc (płaty, segmenty), korzeń płuca

7. Podział drzewa oskrzelowego

8. Opłucna i jej zachyłki, jama opłucnej

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Jama nosowa – cavum nasi
• Zatoki przynosowe – sinus paranasales
• Gardło – pharynx
• Krtań – larynx
• Tchawica – trachea
• Oskrzele główne prawe i lewe – bronchus principalis dexter et sinister
• Płuco – pulmo
• Opłucna – pleura
• Jama opłucnej – cavitas pleuralis

Ćwiczenie 10. Układ pokarmowy - 8.04.2024

1. Jama ustna – podział, ograniczenie

2. Ślinianki - położenie, czynność, dokąd uchodzą

3. Język – budowa, brodawki, mięśnie wewnętrzne i zewnętrzne (bez nazw) – czynność tych mięśni

4. Zęby - budowa, podział

5. Gardło -  położenie, budowa, części

6. Pierścień gardłowy limfatyczny

7. Żołądek – położenie, budowa, czynność

8. Jelito cienkie – podział, położenie, czynność

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Jama ustna – cavitas oris
• Ślinianka przyuszna – glandula parotidea
• Migdałek podniebienny – tonsilla palatina
• Gardło – pharynx
• Przełyk – esophagus
• Żołądek – gaster
• Odźwiernik – pylorus
• Dwunastnica – duodenum
• Opuszka dwunastnicy – bulbus duodeni
• Jelito czcze – jejunum
• Jelito kręte – ileum

Ćwiczenie 11. Układ pokarmowy c.d. Gruczoły jamy brzusznej - 15.05.2024

1. Jelito grube – podział, położenie i czynność

2. Otrzewna i jama otrzewnej

3. Stosunek narządów do otrzewnej      

4, Wątroba - położenie, budowa i czynności (unaczynienie odżywcze i czynnościowe)

5. Żyła wrotna - z czego powstaje, przebieg i dokąd uchodzi

6. Pęcherzyk żółciowy - budowa położenie i czynności

7. Drogi żółciowe - wewnątrz i zewnątrzwątrobowe

8. Trzustka - położenie, budowa i czynności

9. Śledziona - położenie, budowa i czynność

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Jelito ślepe – caecum
• Wyrostek robaczkowy – appendix vermiformis
• Okrężnica wstępująca – colon ascendens
• Okrężnica poprzeczna – colon transversum
• Okrężnica zstępująca – colon descendens
• Okrężnica esowata – colon sigmoideum
• Odbytnica – rectum
• Odbyt – anus
• Otrzewna – peritoneum
• Wątroba - hepar
• Żyła wrotna - vena portae
• Pęcherzyk żółciowy - vesica fellea
• Przewód żółciowy wspólny - ductus choledochus
• Trzustka - pancreas
• Śledziona – lien

Ćwiczenie 12. KOLOKWIUM Z ĆW 9-11 - 22.05.2024

Ćwiczenie 13. Układ wewnątrzwydzielniczy Układ moczowy -  5.06.2024

1. Gruczoły dokrewne - położenie, budowa  i czynności; podwzgórza, przysadki mózgowej, szyszynki, tarczycy, gruczołów przytartycznych, grasicy, trzustki, nadnerczy, jajników i jąder

2. Nerki - budowa, położenie i czynność

3. Moczowód - części, przebieg

4. Pęcherz moczowy - położenie, budowa i czynność

5. Cewka moczowa żeńska i męska - budowa

6. Droga moczu

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Podwzgórze-hypothalamus
• Przysadka mózgowa - hypophysis cerebri
• Szyszynka - corpus pineale
• Gruczoł tarczowy - glandula thyroidea
• Gruczoły przytarczyczne - glandulae parathyroideae
• Grasica - thymus
• Trzustka - pancreas
• Gruczoł nadnerczowy - glandula suprarenalis
• Jajniki - ovarium
• Jądro - testis
• Nerka - Ren
• Miedniczka nerkowa - Pelvis renalis
• Moczowód - Ureter
• Pęcherz moczowy - Vesica urinaria
• Cewka moczowa żeńska - Urethra feminina
• Cewka moczowa męska - Urethra masculina

Ćwiczenie 14. Budowa i czynność narządów płciowych męskich i żeńskich - 12.06.2024

1. Jądra - budowa położenie i czynność

2. Budowa i położenie: najądrza, nasieniowodu - części, pęcherzyków nasiennych

3. Zawartość powrózka nasiennego

4. Gruczoł krokowy - budowa, położenie i czynność

5. Droga plemnika

6. Jajniki - położenie, budowa i czynność

7. Budowa i położenie jajowodu, macicy i pochwy

8. Dno miednicy - budowa przepony moczowo - płciowej i miedniczej

Obowiązujące nazwy łacińskie:

• Jajnik - ovarium
• Jajowód - tuba uterina
• Macica - uterus
• Pochwa – vagina
• Jądro - testis
• Gruczoł krokowy – prostata
• Najądrze-epidydimis
• Nasieniowód-ductus deferens
• Powrózek nasienny- funiculus spermaticus

Ćwiczenie 15. KOLOKWIUM Z ĆW 12-14 - 19.06.2024