Aktualności

Dr Juan Valentín Iglesias Mas z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku otrzymał grant Miniatura 9 Narodowego Centrum Nauki. Przez najbliższy rok będzie badał, w jaki sposób produkty mikroorganizmów mogą wpływać na rozwój chorób amyloidowych. Za tą specjalistyczną nazwą kryją się zagadnienia ważne nie tylko dla nauki, ale i dla przyszłości leczenia chorób układu nerwowego, metabolicznych czy nowotworowych.

W wielu nieuleczalnych chorobach układu nerwowego, takich jak choroba Alzheimera, Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne (ALS), choroba Huntingtona czy choroby prionowe, w mózgu gromadzą się nieprawidłowe uformowane białka. Tworzą one złogi amyloidowe, które stopniowo uszkadzają komórki nerwowe, poprzez blokowanie komunikacji między nimi. Podobne mechanizmy obserwuje się także w cukrzycy typu II czy niektórych nowotworach.

Coraz więcej badań wskazuje na to, że na ten proces mogą wpływać także drobnoustroje, które żyją w naszym ciele. Ich własne białka mogą „prowokować” nieprawidłowe formowanie białek ludzkich, na przykład Aβ42 (związany z chorobą Alzheimera) czy α-synukleina (związana z chorobą Parkinsona). U części pacjentów z tymi chorobami wykryto nawet infekcje grzybicze w mózgu. Inne obserwacje sugerują, że niektóre z tych chorób mogą rozpoczynać się w jelitach, a dopiero potem „przemieszczać się” do mózgu, jak pokazuje przykład różnych postaci choroby Parkinsona („mózgowej” i „jelitowej”).

Najbardziej intrygujące są jednak doniesienia, że białka drobnoustrojów potrafią narzucić białkom ludzkim swoją strukturę i wywołać, lub przyspieszyć, proces ich nieprawidłowego gromadzenia się. Choć nie udało się jeszcze wskazać jednego winowajcy, kierunek badań jest obiecujący.

W ramach projektu dr Iglesias Mas chce sprawdzić, które białka produkowane przez ludzką mikroflorę jelitową (czyli przez bakterie i grzyby normalnie zasiedlające nasze jelita) mogą przyczyniać się do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.

W pierwszej kolejności wykorzystane zostaną metody komputerowe, aby wskazać, które drobnoustroje bytujące w jelitach są w stanie produkować białka zdolne do tworzenia amyloidów. Po tym nastąpi analiza, jak oddziałują one z ludzkimi amyloidami, Aβ42 oraz α-synukleiną. Dzięki temu powstanie lista białek, produkowanych przez mikroflorę jelitową, które mogą być potencjalnie szkodliwe.

W kolejnych etapach badań (planowanych w przyszłym projekcie) białka te zostaną przetestowane na modelach komórkowych i zwierzęcych.

Jeśli uda się wskazać białka produkowane przez mikroflorę jelitową, które przyspieszają rozwój choroby Alzheimera czy Parkinsona, to staną się one zupełnie nowymi celami leków. Może to otworzyć drogę do opracowania nowych terapii, które zatrzymają lub spowolnią przebieg dziś jeszcze nieuleczalnych chorób - mówi dr Iglesias Mas.

Tytuł projektu: Identyfikacja na dużą skalę produktów mikroorganizmów wpływających na choroby amyloidowe

Wartość projektu: 49 999 zł

Projekt będzie realizowany w okresie od 05.09.2025 do 04.09.2026 r. (12 miesięcy).