Aktualności

Berło, łańcuch i pierścień to symbole mądrości, wierności i więzi z uczelnią. Choć dziś kojarzą się z akademickim ceremoniałem, ich historia sięga średniowiecza. W październiku w holu Pałacu Branickich można zobaczyć insygnia rektorskie Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku – niezwykły komplet symboli władzy akademickiej, które towarzyszyły kolejnym rektorom w najważniejszych chwilach życia uczelni. To kolejna odsłona cyklu jubileuszowego "Eksponat miesiąca".

Od początku istnienia Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku insygnia stanowiły nie tylko element tradycji, lecz także wyraz szacunku wobec historii i idei uniwersytetu. Pierwszy łańcuch rektorski zamówiono w 1959 roku z inicjatywy rektora prof. Stefana Legeżyńskiego. Wykonany w krakowskiej firmie Imago Artis, powstał według projektu S. Chojnackiego. Złożony z 22 srebrnych ogniw, zdobionych wizerunkiem węża Eskulapa na emaliowanym tle w kolorach niebieskim i czerwonym, zwieńczony został emblematami z godłem Białegostoku i Polski Ludowej. Wykonali go mistrzowie złotnictwa: A. Żuławski, T. Skupiński, E. Michniak i H. Szostak.

Kilka lat później, za kadencji rektora prof. Leona Komczyńskiego, powstało pierwsze berło rektorskie – nawiązujące do hetmańskiej buławy, symbolu władzy Jana Klemensa Branickiego. Złocone berło, ozdobione liśćmi akantu i czterema przedstawieniami Eskulapa, zaprojektował i wykonał Tadeusz Łopieński z warszawskiej firmy „Bracia Łopieńscy”, jednej z najstarszych pracowni złotniczych w Polsce.

W latach 70. XX wieku, za kadencji rektora prof. Kazimierza Wiśniewskiego, uczelnia zamówiła nowy komplet insygniów – tym razem w złoconej wersji. Łańcuch zaprojektował prof. Jan Grygorczuk, a wykonała go firma WARMET. Powstało wówczas także drugie, srebrne berło w stylu socrealistycznym, ozdobione nefrytami i godłem uczelni.

Obecnie Rektor Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku używa złotych insygniów podczas uroczystości akademickich. Ich srebrne odpowiedniki można podziwiać w zbiorach Muzeum UMB oraz w Pałacu Branickich.

Insygnia rektorskie można oglądać przez cały październik w holu Pałacu Branickich w ramach cyklu „Historia et Medicina. Eksponat miesiąca”. To inicjatywa przygotowana przez Muzeum UMB i Pałacu Branickich z okazji jubileuszu 75-lecia uczelni.

Od lutego do grudnia 2025 roku w zabytkowym westybulu (holu) Pałacu prezentowane są wyjątkowe eksponaty, które przypominają o historii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku i jego związkach z dziedzictwem Pałacu Branickich.