Aktualności

Siedem dni intensywnej nauki, spotkania z ekspertami z Polski, Niemiec i Holandii, praktyczne warsztaty z analizy danych i inspirujące rozmowy o przyszłości badań populacyjnych – tak wyglądała pierwsza edycja Szkoły Epidemiologicznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. W Centrum Futuri powstała przestrzeń, w której młodzi badacze i doświadczeni naukowcy wspólnie tworzyli wizję nowoczesnej epidemiologii opartej na danych, współpracy i technologii.

Uniwersytet Medyczny w Białymstoku zainaugurował pierwszą edycję Szkoły Epidemiologicznej jako intensywny, praktyczny przegląd współczesnej epidemiologii – od teorii i projektowania badań, przez modelowanie, po zastosowania sztucznej inteligencji w zdrowiu publicznym. Cel? Uczenie się od najlepszych oraz rozmowa o tym, jak dzięki danym i współpracy międzynarodowej szybciej przekładać pomysły badawcze na realne efekty.

Szkoła Epidemiologiczna powstała z inicjatywy prof. Karola Kamińskiego, Prorektora ds. medycyny prewencyjnej i otwartej nauki UMB, kierującego również Zakładem Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych. To właśnie prof. Kamiński otworzył wydarzenie, witając uczestników i przedstawiając wykład „Polish Epidemiology Landscape of 2025”, w którym nakreślił perspektywy rozwoju krajowych badań populacyjnych i kierunki współczesnej medycyny opartej na danych. Wraz z nim inauguracyjną sesję poprowadził dr Paweł Sowa, który zaprezentował prelekcję „Global Health in Perspective: Are We Converging or Diverging?”.

Program rozłożono na cały tydzień zajęć i spotkań, który przypadł na 16–22 października 2025 r. i toczył się w Centrum Futuri przy ul. Waszyngtona 15B. Uczestnicy, młodzi badacze i badaczki pracujący nad projektami obserwacyjnymi i eksperymentalnymi, przyjechali, by doskonalić warsztat, odświeżyć spojrzenie na analizę danych i nawiązać relacje z ekspertami z Polski, Niemiec i Holandii.

W kolejnych dniach dr Franciszek Rakowski i dr Jan Kisielewski poprowadzili zajęcia z modelowania chorób zakaźnych, pokazując, jak budować i interpretować modele wspierające decyzje zdrowia publicznego. Dr Łukasz Kiszkiel z Wydziału Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku omówił komunikowanie wyników badań naukowych, a dr Karolina Chwiałkowska przybliżyła zastosowania epigenetyki w epidemiologii.

Szczególnym akcentem była wizyta ekspertów z Erasmus MC w Rotterdamie. Prof. dr Arfan Ikram w swoich wykładach „Where Is Epidemiology Headed?” oraz „How does epidemiological theory present itself in real world research?” omówił przyszłość badań populacyjnych i aktualne wyzwania współczesnej epidemiologii. Dr Natalie Terzikhan poprowadziła dwa inspirujące wystąpienia: „From Idea to Impact” – o tym, jak przekładać pomysły badawcze na rzeczywiste efekty, oraz „The EHDS in Practice: Opportunities, Constraints, and Good Research”, poświęcone wykorzystaniu Europejskiej Przestrzeni Danych Zdrowotnych (EHDS) w projektach naukowych.

Podczas pobytu w Białymstoku prof. Arfan Ikram i dr Natalie Terzikhan spotkali się również z władzami Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, by omówić perspektywy współpracy między UMB a ośrodkami naukowymi w Rotterdamie, rozwój przestrzeni danych naukowych w obu miastach oraz wdrażanie EHDS. Po części merytorycznej goście zwiedzili Muzeum Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku i Pałac Branickich, poznając dziedzictwo i tradycję uczelni.

Wtorek, 21 października, upłynął pod znakiem analizy przyczynowości i nowoczesnych metod uczenia maszynowego w biomedycynie. Prof. Alexander Teumer – kierownik grupy badawczej na Uniwersytecie Medycznym w Greifswaldzie, od 2020 r. związany także z UMB jako profesor nadzwyczajny w Zakładzie Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych – wprowadził uczestników w temat randomizacji Mendla. Prof. Witold Rudnicki z Wydziału Informatyki Uniwersytetu w Białymstoku, dr Krzysztof Mnich i mgr inż. Piotr Stomma z Politechniki Wrocławskiej pokazali, jak uczenie maszynowe wspiera odkrywanie biomarkerów w zdrowiu publicznym.

Ostatniego dnia, 22 października, uczestnicy zagłębiali się w wykorzystanie sztucznej inteligencji i proteogenomiki w badaniach zdrowotnych. Mgr inż. Wojciech Łaguna – ekspert UMB w analizie danych medycznych i komercjalizacji projektów IT – pokazał, jak łączyć statystykę, machine learning i wiedzę kliniczną w badaniach populacyjnych w ramach projektu Białystok PLUS. Mgr inż. Piotr Tynecki, ekspert UMB w zakresie AI, oraz dr Marios Dimitriou przedstawił praktyczne przykłady wykorzystania danych Olink w badaniach proteogenomicznych.

Szkoła Epidemiologiczna UMB była bezpłatna, prowadzona w języku angielskim i nastawiona na pełne uczestnictwo – po ukończeniu programu uczestnicy otrzymali certyfikaty. Dla wielu była to nie tylko okazja do nauki, ale także do nawiązania kontaktów, które mogą zaowocować wspólnymi projektami badawczymi w przyszłości.