Aktualności

W październiku w ramach „Historia et Medicina. Eksponat miesiąca Muzeum UMB” prezentujemy Państwu symbole niezależności i godności akademickiej, czyli insygnia rektorskie.

Od średniowiecza na uczelniach funkcjonuje zwyczaj fundowania insygniów – symboli niezależności i godności akademickiej. Należą do nich, m.in. berła, łańcuchy, pierścienie i pieczęcie, używane przez rektora ubranego w tradycyjną togę podczas uroczystości. Magnificencja posiada trzy insygnia: berło – znak mądrości, łańcuch – symbol więzi z uczelnią oraz pierścień – wyraz wierności ideałom.

Na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku jako pierwszy został wykonany srebrny łańcuch rektorski. Zamówiono go w 1959 roku, na polecenie ówczesnego rektora – prof. S. Legeżyńskiego w krakowskiej firmie Imago Artis. Składa się on z 22 ogniw zdobionych wizerunkiem węża Eskulapa na tle emaliowanym – niebieskim i czerwonym, a całość zwieńczają emblematy z godłem Białegostoku i Polski Ludowej. Zaprojektował go S. Chojnacki, a wykonali: A. Żuławski, T. Skupiński, E. Michniak, H. Szostak.

W latach 60. XX wieku, za kadencji rektora prof. L. Komczyńskiego, powstało pierwsze berło rektorskie. Przypomina ono hetmańską buławę, nawiązując do historii Pałacu Branickich i hetmana wielkiego koronnego – Jana Klemensa Branickiego. Berło wykonane jest ze złoconego metalu szlachetnego. Jabłko górne ozdobione jest liśćmi akantu przeplatanymi czterema przedstawieniami Eskulapa, na tarczach herbowych z niebieskim, emaliowanym tłem. Jabłko dolne pokrywa motyw pasków generalskich. Projekt i samo berło wykonał T. Łopieński z warszawskiej firmy „Bracia Łopieńscy” – działającej od 1862 r.

Natomiast w latach 70. za kadencji rektora prof. K. Wiśniewskiego zamówiono nowe insygnia. Łańcuch ze złoconego metalu zaprojektował prof. J. Grygorczuk, a wykonała firma WARMET. Równocześnie powstało drugie berło w stylu socrealistycznym, w kolorze srebrnym. Składa się z dolnego jabłka, rękojeści z czterema nefrytami, górnego jabłka i godła Uczelni.

Obecnie JM Rektor używa jako kompletu insygniów w kolorze złotym, zaś srebrne pozostają w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku i Pałacu Branickich.