Na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku odbyła się promocja międzynarodowego projektu JoinUs-4-Health.
Przez 3 lata realizować go będzie konsorcjum powstałe na bazie białostockich uczelni, organizacji pozarządowych i firm oraz partnerów z zagranicy. W sumie to 11 podmiotów (naukowych, biznesowych, i fundacji).
Budżet tego prestiżowego w skali Europy projektu wynosi ponad 1,5 mln euro. Jego głównym założeniem jest zaangażowanie jak największej liczby członków społeczności Białegostoku, Greifswaldu (Niemcy) i Rotterdamu (Holandia) w sumie 27 tys. osób, do włączenia się w proces współtworzenia badań naukowych, ich lepszego zrozumienia oraz dostosowania do potrzeb mieszkańców. Realizacja celów będzie możliwa dzięki współpracy interdyscyplinarnej partnerów projektu.
Prof. dr hab. Karol Kamiński, Kierownik Zakładu Medycyny Populacyjnej i Prewencji Chorób Cywilizacyjnych UMB stwierdził, że pozyskując prestiżowy w UE grant środowisko białostockiej nauki udowodniło, że „Gra w Lidze Mistrzów” i nie ma powodów do kompleksów. Bazą dla projektu JoinUs-4-Health jest realizowany od 3 lat na UMB projekt Białystok Plus. Polega on na prospektywnym badaniu kohortowym stanu zdrowia białostoczan. Po 5 latach naukowcy zaproszą tych samych pacjentów, aby sprawdzić ich stan zdrowia ponownie. Raport z wynikami tych badan przekazany będzie władzom miasta.
Dr Paweł Sowa – ekspert UMB w dziedzinie zdrowia publicznego przedstawił zagranicznych partnerów i zarysował plan wspólnych działań. Poinformował, że prospektywne badania kohortowe stanowią znakomitą szansę do odkrywania nieznanych wcześniej czynników kształtujących zdrowie człowieka, ale także do ustalania rzeczywistego występowania chorób cywilizacyjnych. Możliwość wieloletniej obserwacji losowej grupy członków danej społeczności odkrywa nowe obszary badawcze przed naukowcami, z drugiej zaś strony może pomóc każdemu w podejmowaniu właściwych decyzji zdrowotnych bazujących na obserwacjach naukowców. W projekcie przewidziany jest szereg eventów edukacyjnych, które mają wzmacniać kompetencje naukowe lokalnej społeczności. Będą to m.in.: spotkania kafejkowe z naukowcami, czy webinaria, podczas których badacze prostym językiem wyjaśnią mieszkańcom skomplikowane, naukowe kwestie medyczne.
Dr Łukasz Kiszkiel – socjolog z Uniwersytetu w Białymstoku (UwB) poinformował, że rolą jego uczelni będzie rozpowszechnianie informacji o projekcie, oraz o wynikach badań programu Białystok Plus. Dodał, że Joinus4health opierał się będzie na idei nauki obywatelskiej. Polega ona na włączaniu wolontariuszy współpracujących z profesjonalnymi badaczami, edukację naukową poprzez społeczników, organizacje pozarządowe i biznes do popularyzowania nauki. Ma to także budować prestiż naukowca w społeczeństwie. Jako przykład braku kontaktu świata nauki z mieszkańcami Polski dr Ł. Kiszkiel podał fakt, że mamy w kraju 30 tysięcy profesjonalnych czasopism naukowych, które są kompletnie nieznane obywatelom.
Dr Katarzyna Sztop-Rutkowska z Fundacji SocLab powiedziała, że fundacja w swojej misji ma łączenie świata nauki ze światem mieszkańców. Soclab będzie komunikować się z mieszkańcami za pomocą specjalnej platformy, która powstanie w ramach Joinus4health. Kluczowe będzie dotarcie do szkół i seniorów. Organizowane będą m.in. konkursy dla uczniów oraz festiwal naukowy. Wartością dodaną projektu zdaniem dr K. Sztop-Rutkowskiej będzie to, że Białystok będzie miał najlepiej przebadaną populację miejską w Polsce.
Dr Piotr Wołejsza z Science4People stwierdził, że nauka powinna służyć społeczeństwu, a projekt Joinus4health przyczyni się do zwiększenia jakości życia mieszkańców.
Wartością projektu JoinUs-4-Health, jest nowatorskie podejście do strategii komunikowania społeczeństwa o wynikach badań naukowców. Stąd udział w konsorcjum przedstawiciela branży kreatywnej. Jak powiedział Paweł Stempniak z firmy Whitebits – przebicie się z informacjami naukowymi skierowanymi do mieszkańców będzie ogromnym wyzwaniem.
Rezultatami projektu JoinUs-4-Health będą m.in.:
Platforma internetowa poprzez którą mieszkańcy miasta będą mogli w łatwy sposób podejmować komunikację z naukowcami, np. zadając pytanie. Ponadto platforma będzie umożliwiała tworzenie grup roboczych dla społecznych naukowców (citizen scientists), którzy we współpracy z naukowcami zawodowymi będą mogli rozwijać swoje projekty naukowe. Platforma ma także zachęcać zawodowych naukowców do otwierania się wraz ze swoimi pomysłami badawczymi na mieszkańców miasta – chcemy promować jasność przekazu i podnosić zrozumienie charakteru pracy naukowca
Obywatelska Rada Naukowa (Citizen Science Board), w której zasiadać będą przedstawiciele wszystkich grup angażujących się w projekt (mieszkańców, naukowców, organizacji pozarządowych). Rada będzie regularnie spotykać się celem podejmowania decyzji odnośnie rozwoju nauki obywatelskiej, dyskusji nad projektami grup roboczych działających na platformie internetowej
Wydarzenia promujące naukę obywatelską (citizen science) w różnych grupach wieku (m.in. Research Cafe, Festiwal Nauki, warsztaty dla uczniów szkół średnich, przedstawicieli samorządu oraz przedsiębiorców, Międzynarodowa Konferencja Naukowa prezentująca wyniki badań społecznych naukowców).
Unia Europejska w programie Horyzont 2020 wskazała potrzebę budowania efektywnej współpracy między nauką a społeczeństwem, tak aby pozyskać nowe talenty dla badań i innowacji oraz połączyć doskonałość naukową ze świadomością społeczną i odpowiedzialnością. UMB jest Partnerem projektu, a University of Greifswald w Niemczech jego koordynatorem. Projekt został podzielony na poszczególne Work Package - UMB zostało Liderem jednego z nich, tj. Institutional Changes. Do zadań UMB będzie należało koordynowanie działań, które mają zapewnić długotrwałą zmianę w strategii tworzenia projektów naukowych w instytucjach prowadzących badania kohortowe. Chodzi nade wszystko o to, by lokalnie funkcjonujące kohorty miały realny wpływ na zmiany zdrowotne populacji, które badają. W tym celu konieczne jest zwiększenie zrozumienia procesów naukowych, stosowanie zrozumiałego języka oraz wsłuchanie się w głos lokalnej społeczności. Badanie Białystok PLUS jest bankiem informacji, w których każdy mieszkaniec może znaleźć istotne dla siebie wskazówki, dzięki którym szybciej podejmie decyzję o pójściu na badanie lub zmianie stylu życia. Partnerzy konsorcjum JoinUs-4-Health chcą, by ta świadomość stała się powszechną w Białymstoku. Projekt jest multidyscyplinarny, połowa jego uczestników pochodzi z Białegostoku: Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Uniwersytet w Białymstoku, Fundacja SocLab, firmy: WhiteBits oraz Science4People. Jest to drugi po IMPRESS prestiżowy w skali Europy projekt z Horyzontu 2020, który będzie realizowała UMB.
Program promuje ideę odpowiedzialnych badań naukowych i innowacji (RRI – Responsible Research and Innovation), która zakłada, że wszystkie podmioty społeczne (naukowcy, obywatele, decydenci polityczni, biznesowi, organizacje trzeciego sektora, itp.) mają możliwość współpracy w trakcie całego procesu badań i innowacji w celu lepszego dostosowania zarówno procesu, jak i jego wyników do wartości, potrzeb i oczekiwań społeczeństwa europejskiego.
Projekt potrwa do 31.12.2023r.
Zapraszamy na retransmisję konferencji.