O trzy kolejne patenty wzbogaciło się portfolio odkryć naukowców z UMB. Pierwszy z nich dotyczy biomarkerów mikro RNA do diagnozowania podtypów raka płuca, drugi – skuteczności terapii w raku płuca, a trzeci - nowej substancji przeciwnowotworowej.
Komercjalizacją osiągnięć naukowych UMB zajmuje się uczelniane Biuro Transferu Technologii (kierownik dr Andrzej Małkowski). Obecnie w swoim katalogu ma ponad 30 patentów dotyczących unikalnych odkryć, które można kupić lub wykorzystać na zasadzie licencji.
Patent nr 1: Biomarkery miRNA do diagnozowania różnicowego podtypów histopatologicznych niedrobnokomórkowego raka płuca – jego autorem jest zespół w składzie: dr hab. Radosław Charkiewicz, prof. Jacek Nikliński, dr hab. Joanna Reszeć, dr hab. Mirosław Kozłowski, dr hab. Attila Gyenesei, dr Anetta Sulewska oraz mgr Bence Gálik.
Rak płuca jest główną przyczyną śmierci z powodu nowotworów złośliwych na całym świecie, a niedrobnokomórkowy rak płuca jest jednym z najczęstszych jego rodzajów. Dwa główne podtypy nowotworu to rak gruczołowy i rak płaskonabłonkowy. Odpowiednie rozpoznanie podtypu pozwala na wdrożenie skutecznego sposobu leczenia i na zwiększenie korzyści terapeutycznych.
Wyniki rutynowych badań histopatologicznych często są niejednoznaczne lub nie pozwalają na prawidłowe rozpoznanie podtypu nowotworu. Zidentyfikowane biomarkery miRNA są precyzyjnym narzędziem do różnicowania tych dwóch podtypów raka, dzięki czemu wynalazek wspomoże właściwe rozpoznanie, które jest kluczowym elementem we wdrożeniu terapii spersonalizowanych.
Patent nr 2: Diagnostyczny panel biomarkerów metabolicznych do monitorowania skuteczności leczenia chemioterapeutycznego raka płuca - wynalazek został opracowany przez zespół naukowców w składzie: dr Ewa Paszkowska, prof. Adam Krętowski, dr hab. Michał Ciborowski, prof. Jacek Nikliński, prof. Ewa Sierko, dr Joanna Kiśluk oraz dr Karolina Pietrowska.
Przedmiotem wynalazku jest panel biomarkerów metabolicznych pochodzących z osocza, umożliwiających monitorowanie efektów leczenia chemioterapeutycznego niedrobnokomórkowego raka płuca. Niedrobnokomórkowy rak płuca jest jednym z najczęściej diagnozowanych i powodujących wysoką śmiertelność nowotworów w Polsce. Najskuteczniejszą metodę kuracji stanowił skojarzenie leczenia miejscowego (radioterapia lub wycięcie guza) z systemowym (np. chemioterapia). W całym procesie postępowania z pacjentem niezwykle ważna jest ocena skuteczności wybranej terapii. Obecnie ocenę skuteczności leczenia można przeprowadzić poprzez obserwacje zmian obrazów uzyskanych przy użyciu tomografii komputerowej, pozytonowej tomografii emisyjnej lub rezonansu magnetycznego. Wymienione metody obrazowania są niestety kosztowne i wielu pacjentów ma szereg przeciwskazań do ich wykonania. Zespół badawczy wytypował biomarkery metabolomiczne, które z wysoką czułością i specyficznością mogą ocenić skuteczność zastosowanego leczenia chemioterapeutykami. Ta innowacyjna metoda generuje znacznie niższe koszty i jest mało inwazyjna (sprowadza się do pobrania krwi) w porównaniu do stosowanych obecnie technik.
Patent nr 3: Pochodne disulfonamidowe, wykazujące aktywność przeciwnowotworową – w szczególności względem komórek raka sutka – umożliwiają skuteczniejszą terapię – wynalazek opracowany przez zespół naukowy z trzech uczelni: z UMB - prof. Annę Bielawską, prof. Krzysztofa Bielawskiego oraz dr Annę Szymanowską, a także dr hab. Mariusza Mojzycha z Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz z dr Katarzynę Kotwicę-Mojzych i Zofię Bernat z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
W Polsce raka piersi diagnozuje się u około 19 tys. kobiet rocznie. Według raportu Narodowego Instytutu Zdrowia w Warszawie w latach 2010-2016 współczynnik zgonów z powodu tego nowotworu zwiększył się w Polsce o 7,2 proc. Po zakończeniu leczenia operacyjnego, u każdej chorej rozważa się zastosowanie klasycznej chemioterapii, leków hormonalnych lub nowoczesnych leków ukierunkowanych molekularnie. Leczenie systemowe znajduje zastosowanie szczególnie w przypadkach, w których stwierdzono obecność przerzutów odległych. Takie postępowanie łagodzi objawy zaawansowanego nowotworu, może prowadzić do remisji ognisk przerzutowych oraz wyraźnie przedłużać życie.
W prowadzonych badaniach in vitro wykazano wysoką aktywność biologiczną nowozsyntetyzowanych pochodnych. Związki te charakteryzują się silnym działaniem cytotoksycznym, cytostatycznym i antyproliferacyjnym, w szczególności w stosunku do komórek nowotworów piersi, co wskazuje na potencjalne zastosowanie ich w leczeniu.
Opr. bdc
